29.06.2024.

Започнува работата на енергетско ефикасна санација на студентските домови во Северна Македонија

На 22 април 2024 година започнаа градежните работи на домот „Кузман Јосифовски – Питу“ во Скопје, како дел од проектот за енергетска ефикасна санација на студентските домови во Северна Македонија.
 
Ова е еден од деветте студентски домови во државна сопственост кои се идентификувани за реконструкција во рамките на Регионалната програма за енергетска ефикасност на ЕУ (REEP) за реновирање на јавни згради. Имено, четири од овие студентски домови имаат потенцијал да бидат згради со речиси нула енергија (NZEB), што значително придонесува во напорите за намалување на емисиите на CO2.
 
Програмата е финансирана преку грант од 4,8 милиони евра од ЕУ преку Инвестициската рамка за Западен Балкан (WBIF), додека KfW обезбедува заем од 20 милиони евра. Владата на Министерството за образование и наука на Северна Македонија ги покрива трошоците за ДДВ и ќе ја спроведе програмата.
 
„Принципот на реконструкцијата е холистички и не е само да се воведе енергетска ефикасност. Други мерки како што се реновирање на санитарни инсталации, електрична опрема, безбедносни мерки, заеднички простории за учење итн., ќе ја подобрат средината за живеење и учење за студентите. Дополнително, ќе се применуваат решенија за обновлива енергија каде што е применливо. Еден од клучните елементи ќе биде да се влијае на различно, поупатено енергетско однесување на студентите и вработените“, рече Пабло Обрадор, раководител на Одделот за енергија и мобилност во Југоисточна Европа во банката за развој на KfW.
 
Проектот се очекува да ја намали побарувачката на енергија за речиси половина и се проценува дека годишно ќе се заштедат 2.400 тони во емисиите на стакленички гасови. Дополнително, се очекува да се заштедат 7.000 MWh енергија годишно, што е еквивалентно количество енергија потребна за осветлување на Шанзелизе во Париз за една и пол година.
 
Регионалната програма за енергетска ефикасност се занимава со клучно прашање за животната средина во Западен Балкан, при што приближно 80-90% од градежниот фонд во регионот се проценува како неефикасен. Заедно со другите партии од Западен Балкан, Северна Македонија ја потпиша Декларацијата од Софија за зелената агенда, со која се обврзува да ја следи целта за јаглеродно неутрален континент до 2050 година, заедно со остатокот од ЕУ.
---
 
„Зграда со речиси нулта енергија“ има многу високи енергетски перформанси. Скоро нула или многу ниска количина на потребна енергија треба да биде покриена во многу значителна мера со енергија од обновливи извори, вклучително и од извори произведени на лице место или во близина. „Енерџи плус зграда“ произведува повеќе енергија отколку што троши, во годишен просек. За да се постигнат плус енергетските цели, таа од една страна мора да биде изградена на многу енергетски ефикасен начин, а од друга да се користат обновливи извори на енергија, така што на крајот побарувачката за примарна енергија по квадратен метар и година е негативна.
 
Концептот NZEB е дел од проектот на WBIF „Регионална програма за енергетска ефикасност за Западен Балкан (REEP Plus)“, кој ги поддржува државните субјекти, градовите и општинските компании да ја подобрат енергетската ефикасност во јавните згради, како што се училиштата, болниците или владините згради. Преку компонентата REEP „Директно финансирање на јавни згради“ KfW развојната банка во име на германската федерална влада особено се фокусираше на високоефикасните јавни згради - NZEB или дури и зградите на Energy Plus кои формираат неопходен градежен блок на патот кон јаглеродната неутралност. KfW, исто така, промовира Системи за следење на енергијата во јавни згради, поддржани од ИТ паметни уреди за откривање на неефикасност и оптимизирање на работењето на зградата.
 
REEP е идентификуван во Економскиот и инвестицискиот план на Европската комисија за Западен Балкан како предводник во рамките на „Бранот на реновирање“, кој е дел од инвестицискиот прозорец „Чиста енергија“. Овие проекти значително придонесуваат за намалување на емисиите на стакленички гасови и подобрување на животниот стандард и здравјето на граѓаните.