Ruski državni mediji u Srbiji podržavaju Vladu antizapadnim narativima
Dok su zemlje članice Evropske unije zabranile emitiranje ruskih državnih medija zbog njihovog propagandističkog izvještavanja i širenja dezinformacija, u Srbiji rad ovih medija ostaje neometan, a njihov uticaj je značajan. Većina provladinih mejnstrim medija redovno širi vijesti koje objavljuju ruski državni mediji, kao što su RT Balkan i Sputnjik Srbija.
Snažan uticaj ovih medija vidljiv je iz različitih istraživanja javnog mnjenja o stavovima građana prema Rusiji. Prema istraživanju koje je objavila organizacija “Novi treći put” u aprilu 2023. godine, čak 66 posto građana smatra da je Zapad odgovoran za rat u Ukrajini, dok samo 21 posto krivi Rusiju.
Također, ista anketa je pokazala da skoro 48 odsto građana Srbije Rusiju smatra najvažnijim političkim i ekonomskim partnerom Srbije, dok samo 30 posto kaže da je to EU.
Osim što su prodoran kanal za širenje propagande Kremlja, ruski državni mediji u Srbiji služe i kao platforma za širenje narativa korisnih za srbijanske državne zvaničnike.
Ruski državni mediji pomogli su vladajućoj stranci u Srbiji i predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću u kontroli narativa tokom masovnih protesta posle majskih tragedija, kao i tokom izbornog procesa. Izvještavanje ruskih medija o ovim događajima nije se bitno razlikovalo od provladinih tabloida.
„Obojene revolucije“, „novi Majdani“ i „rušenje srpske države od strane Zapada“ – neke su od uobičajenih etiketa kojim srbijanske vlasti karakteriziraju svaki antivladin protest i opozicionim aktivnostima. Ruski državni mediji su, također, koristili takve narative u tumačenju političkih događaja u Srbiji.
Tokom izbornog procesa, negativne kampanje protiv, naprimjer, građanskih inicijativa „ProGlas“ našle su prostor ne samo u provladinim medijima već i u ruskim državnim medijima. Recimo, RT Balkan je “istražio” veze “ProGlasa” sa nevladinim organizacijama, Sorošem, CIA-om…
Jedna takva analiza RT Balkan našla se na naslovnoj strani provladinog tabloida Informer, a tekst je objavljen i u štampanom izdanju najstarijeg dnevnog lista u Srbiji Politika.
Vladimir Đorđević, docent na Katedri za teritorijalne studije Fakulteta za regionalni razvoj i međunarodne studije Univerziteta Mendel u Brnu, smatra da ruski državni mediji, poput RT Balkan ili Sputnjika, nikada ne kritiziraju političke elite, šta god da rade.
“Pored toga, daju im prostora da klevetaju Zapad. Naprimjer, u slučaju predsjednika Srbije, nekoliko puta su izvještavali kada je veoma kritički govorio o EU. Sa druge strane, nisu objavili kada je hvalio EU za pomoć Srbiji“, rekao je Đorđević.
On dodaje da ruski mediji često koriste postojeće nacionalističke narative, uglavnom one u Srbiji i Republici Srpskoj, nudeći ponekad ruska rješenja za situaciju u regionu.
“Ruska propaganda često koristi nacionalističke narative koji su već prilično popularni i uhodani u zemljama poput Srbije ili entiteta Republika Srpska u BiH. To je obično osnova za njihovu komunikaciju u ovoj regiji. To kod građana stvara percepciju Rusije kao zaštitnika srpskih nacionalnih interesa“, smatra Đorđević.
On dodaje da Rusija koristi svoje medije da projektira svoju moć i uticaj u regionu Zapadnog Balkana, dok se uloga i značaj Rusije za zemlje regiona često mitologizira.
Osim u Srbiji, pokretanje ruskog državnog medija RT Balkan najavljeno je i u Bosni i Hercegovini. Stručnjaci smatraju da bi pokretanje RT Balkana u BiH moglo dodatno produbiti političku i etničku polarizaciju u toj zemlji.
„Otvaranje medija koji se direktno finansira od strane ruske države dodatno će problematizirati pitanje polarizacije u Bosni i Hercegovini i na Zapadnom Balkanu. Ova polarizacija će u velikoj meri pratiti nacionalne linije, jer, prema mome mišljenju, ruska država zapravo zloupotrebljava nacionalističke narative u regionu i koristi ih za svoju propagandu“, navodi Đorđević.
On dodaje da ruska propaganda prilično uspješno stvara negativnu sliku Zapada u Srbiji i na Zapadnom Balkanu.