Putinovi elitni borci. Koga je tačno ruska vojska izgubila u Ukrajini?

Prema ocjeni i zapadnih i ruskih stručnjaka, objedinjene vojne jedinice ruske vojske nisu bile spremne za jurišna dejstva. Stoga su specijalci, marinci i padobranci morali izvršavati zadatke koji se obično dodeljuju pješadiji.

Ove jedinice, koje se tradicionalno smatraju elitom ruske vojske, pretrpjele su značajne gubitke tokom šestomjesečne invazije na Ukrajinu. Poginulo je i desetine vojnih pilota. Prema mišljenju stručnjaka, kompenzacija gubitka svih ovih ruskih stručnjaka biće problematična.

 

Specijalni oficiri GRU

 

Od 1. septembra, iz otvorenih izvora, BBC je uspeo utvrditi smrt 151 pripadnika specijalnih snaga GRU, od kojih je skoro svaki četvrti bio oficir (22 posto). Ove brojke ne pokazuju stvarni broj žrtava, ali daju priliku da se barem približno procijeni koliko je specijalaca izgubila ruska vojska koja se borila u Ukrajini.

Sudeći po objavljenim nekrolozima, 22. gardijska brigada specijalnih snaga pretrpjela je najveće gubitke u Ukrajini. Poginulo je najmanje 30 vojnika brigade te četiri komandira četa (u brigadi su samo četiri čete specijalaca).

Prema riječima Michaela Kofmana, stručnjaka Centra za pomorske analize, na svakog poginulog ruskog vojnika u ratu u Ukrajini dolazi oko 3,5 ranjenika. Na osnovu ovih podataka može se pretpostaviti da bi najmanje 130 ljudi moglo biti van stroja (barem privremeno) iz 22. brigade GRU-a zbog smrti ili ranjavanja.

Tačan broj specijalnih jedinica je povjerljiv. Ali čak i prema konzervativnim procjenama, gubitak 130 boraca može se izjednačiti sa gubitkom jednog od timova specijalnih snaga. Tokom rata u Čečeniji, izviđačke čete specijalnih snaga GRU brojale su 45-70 ljudi. Ako uzmemo ovu procjenu kao osnovu, moguće je da je polovina izviđača brigade izgubila borbenu sposobnost.  

Druge formacije specijalnih snaga GRU-a pretrpele su slične gubitke tokom rata u Ukrajini.

24. gardijska brigada izgubila je najmanje 21 osobu, uključujući četiri oficira. Poznate su informacije o 26 poginulih vojnika 3. gardijske brigade, odnosno o petorici oficira. U Ukrajini su poginuli zamjenik komandanta 16. gardijske brigade specijalnih snaga u činu potpukovnika, načelnik štaba iste brigade u činu majora te komandir čete u činu kapetana.

Gubitak oficira specijalnih snaga može biti najosetljiviji i najteži za rusku vojsku, smatraju stručnjaci koje je intervjuirao BBC.

U slučaju gubitka običnih stručnjaka (na primjer, stručnjaka za bacače granata ili minobacača), zamjenski vojnik može se obučiti za nekoliko sedmica, u rijetkim slučajevima - za jedan ili dva mjeseca. Ako komandant specijalnih snaga GRU umre, može ga zamijeniti samo oficir iste vojne specijalnosti.

Bit će potrebno najmanje četiri godine da se obuči poručnik odgovarajuće kvalifikacije. A da bi vodio četu, poručnik mora steći iskustvo i napredovati do kapetana, što će trajati još oko četiri godine. Ukupno, najmanje osam godina obuke, kažu stručnjaci.

U SSSR-u, specijalnim jedinicama GRU-a su povjerene najvažnije tajne operacije i sabotaže iza neprijateljskih linija. Kako bi im osigurali najbolje oružje i uniforme, odvojeni istraživački instituti radili su po posebnim narudžbama.

 

U Rusiji su jedinicama GRU-a počele davati druge - za njih neuobičajene - zadatke, jer mnoge druge jedinice vojske nisu bile spremne učestvovati u bitkama.

U prvim godinama rata u Čečeniji, specijalne snage GRU-a su se često koristile jednostavno kao zajednička vojna obavještajna služba. A tokom napada na Grozni, jedinice specijalnih snaga uglavnom su bile priključene jurišnim grupama na općoj osnovi.

Stručnjaci koje je intervjuirao BBC napominju da se u ratu na teritoriji Ukrajine jedinice GRU ponovo koriste za obavljanje zadataka koji nisu tipični za elitne obavještajne oficire, a to dovodi do dodatnih gubitaka.

Sličan zaključak može se izvesti i na osnovu objavljenih nekrologa. Na primjer, izvještava se da je major GRU Andrej Kunakov poginuo u Mariupolju tokom "čišćenja ulica". Uobičajeno, inspekciju i pregled ulica u zarobljenim naseljima vrše jedinice drugog ešalona. Angažiranje elitnih izviđača na takve zadatke je u najmanju ruku čudno.

 

Specijalne snage Roske garde

 

U mirnodopskim uslovima, jedinice sigurnosti Ruske garde obično su specijalizirane za rasturanje demonstracija, kao i za operacije zadržavanja određene osobe ili malih naoružanih grupa u raznim ruskim naseljima.

Uprkos tome, ruski gardisti su poslani u Ukrajinu od prvog dana invazije. Od 1. septembra poznato je o smrti 245 službenika Ruske garde, većinom boraca jedinica specijalne namjene (specijalne snage, SOBR i OMON). Gotovo svaki četvrti od njih imao je oficirski čin.

Najmanje 16 poginulih Rusa imalo je posebna odlikovanja i nosilo šarene beretke - profesionalna odlika najubučenijih specijalaca, što je predmet izuzetnog ponosa.

Prema otvorenim podacima, od 1. septembra najveći gubitak ljudstva pretrpio je 25. odred specijalnih snaga "Bars" iz Kazanja. U Ukrajini je umrlo 10 njegovih pripadnika, uključujući dva policajca. Sudeći po spomeniku, jedinica je tokom polugodišnjeg rata u Ukrajini izgubila isto toliko ljudi koliko i tokom 10 godina sukoba u Čečeniji.

Slične gubitke su pretrpjeli i specijalci "Merkur" iz grada Smolenska. Prema rezultatima male istrage, Vazduhoplovstvo je uspjelo potvrditi smrt najmanje 10 vojnika odreda.

Boračka organizacija "Bratstvo beretki-Penza" objavila je 28. jula video u kojem se vidi spomen kutak na lokaciji 26. specijalne jedinice "Merkur". Na stolu su fotografije 18 specijalaca sa crnim spomen trakama, a pored njih dva karanfila.

Nakon što je BBC nakratko objavio video, objava je uklonjena, ali je sačuvana kopija ostala na mreži.

Fotografije osam od 18 specijalaca (odnosno 40 posto vjerovatnih gubitaka "Merkur") još nisu identificirane.

Isti trend možemo vidjeti i u pogledu situacije na ruskim grobljima. Tragajući za grobovima ruskih vojnika koji su poginuli nakon 24. februara 2022. godine, nalazimo ne samo grobove onih čija je smrt javno prijavljena, već i približno isti broj (a ponekad i više) vojnika i oficira čija smrt nije prijavljena vlasti, ni lokalni novinari ni rodbina na društvenim mrežama.

Iz ovih zapažanja može se pretpostaviti da lista potvrđenih žrtava ruskog vojnog osoblja koju vodi Ratno vazduhoplovstvo može sadržavati najmanje 40-60 posto manje imena nego što je stvarno zakopano u Rusiji.

Postoje i izvještaji o žrtvama u specijalnim snagama "Vitjaz": tamo je ubijeno najmanje sedam osoba, uključujući dva oficira. Ova jedinica je bila prva specijalna jedinica u sastavu unutrašnjih snaga, pa se služba u njoj smatra posebno prestižnom, a standardi obuke boraca među najvišima.

 

FSB i FSO Rusije  

Iz otvorenih izvora poznato je oko 20 službenika FSB i FSO koji su poginuli tokom invazije na Ukrajinu. Većina ovih žrtava su službenici graničnih trupa podređenih FSB-u. Ali među poginulima ima i oficira najpovjerljivijih jedinica.

Prema riječima Andrija Soldatova, stručnjaka za ruske specijalne službe, centar za posebne namjene FSB aktivno učestvuje u neprijateljstvima na teritoriji Ukrajine, posebno tokom operacija snaga na okupiranim teritorijama (na primjer, u Hersonu).

Poznate su informacije o smrti potpukovnika Odjela za specijalne operacije FSB-a Mikole Horbana. Mediji na Kamčatki izvještavaju o smrti potpukovnika specijalnih snaga FSB-a Sergeja Privalova.

U ljeto se grob potpukovnika Volodimira Margijeva pojavio na Aleji heroja Nikoljskog Arhanđelskog groblja u predgrađu Moskve. Ne zna se gde je tačno oficir služio, ali na fotografiji nosi tamnoplavu uniformu sa amblemima FSB. Prema tradiciji, na ovoj aleji su sahranjeni vojnici specijalnih snaga FSB-a "Alfa" i "Vimpel", iako su povremeno sahranjeni i drugi vojnici.

Potpukovnik FSB-a Aleksij Krjukov, koji je poginuo u prvim danima rata, sahranjen je na Jekaterinburškom groblju. Na njegovom grobu je vijenac odeljenja "A" FSB-a, a na fotografiji logo odreda "Alfa". U junu su se pojavili izvještaji o smrti kapetana Alfe Ilje Cuprika, ali tada se pojavila verzija da je mogao poginuti i ranije, u Siriji.

Ako su svi ovi oficiri zaista umrli u Ukrajini, onda je ovo vrlo ozbiljan udarac za specijalne snage FSB-a. Poređenja radi: "Alfa" je poslednji put izgubila više od tri zaposlena za pola godine 1995-1996 - nakon teških napada u Budjonovsku i Pervomajskom.

 

Najbolje vazdušno-desantne jedinice

 

Padobranci čine tačno jednu petinu svih identificiranih ruskih vojnika koji su poginuli tokom rata u Ukrajini. Osim nekoliko jedinica, ruska pješadija nije aktivno učestvovala u neprijateljstvima od rusko-gruzijskog rata 2008. godine.

„Opće vojne jedinice Oružanih snaga Rusije nisu bile spremne za jurišne operacije. Štaviše, manjim dijelom – konceptualno, zbog nedostatka teške opreme, a mnogo većim dijelom – tehnički, zbog banalne nemogućnosti vođenja bliske borbe sa malokalibarskim oružjem“, napominje penzionirani ruski oficir Aleksandar Aratjunov.

Stoga je glavni teret borbe u prvim sedmicama rata pao na PDV odrede.

Sudeći po otvorenim podacima, najveće gubitke je pretrpio 331. gardijski puk PDV-a iz Kostrome: zvanično ima samo više od 80 mrtvih, uključujući komandanta puka i još 20 oficira.

Padobranci 331. puka smatrani su jednom od najjačih jedinica ruske vojske. Redovno su pobjeđivali na raznim međuresornim takmičenjima i više puta su marširali 9. maja na Crvenom trgu u Moskvi.

Vojnici i oficiri puka istakli su se u operacijama ruske vojske na Balkanu, borili su se u Čečeniji, a učestvovali su i u neprijateljstvima u Donjeckoj oblasti Ukrajine 2014.  

Pokušaj proboja do Kijeva početkom marta koštao je 331. puk više desetina života. Nakon povlačenja Rusa, jedinica je nakratko povučena u Bjelorusiju. Početkom aprila kostromski padobranci su učestvovali u borbama za Izjum u Donjeckoj oblasti, a u maju su prebačeni u rejon Luganska, kod Popasne.

Uzimajući u obzir one vojnike čija smrt nije javno objavljena, stvarni broj mrtvih u 331. puku može dostići 150 ljudi. Ako se tome doda približan broj ranjenika (na osnovu računice da na svaka dva mrtva dolazi otprilike sedam ranjenih), puk nije mogao zbrojiti 650-670 ljudi. To je više od polovine vjerovatnog broja od 331. puka na početku rata.

Ozbiljne gubitke pretrpio je i 247. gardijski puk PDV-a iz Stavropolja. Godinu dana prije početka rata dobio je specijalnu zastavu Ministarstva odbrane "u znak posebnog povjerenja i priznanja za zasluge". Tokom šest mjeseci borbi u Ukrajini, padobranci su izgubili 63 osobe, uključujući komandanta puka i najmanje 12 drugih oficira.

Mnogo manje se zna o gubicima u najelitnijoj jedinici PDV-a - 45. gardijskoj brigadi specijalnih snaga, sa sjedištem u Kubinki kod Moskve. Iz otvorenih izvora Ratnog vazduhoplovstva bilo je moguće utvrditi smrt 14 vojnika ove jedinice i jednog oficira. Poređenja radi: u sedam godina ruskih vojnih operacija u Siriji prijavljena su samo tri poginula vojnika ove brigade.  

 

Marinci

 

Jedinice ruskih marinaca aktivno su učestvovale u invaziji na teritoriju Ukrajine. Uglavnom se bore na južnom frontu. Prema javnim podacima, najveće gubitke je pretrpjela 810. gardijska brigada sa sjedištem na aneksiranom Krimu. Marinci su izgubili najmanje 56 ljudi, posebno dva komandanta brigade: Aleksij Šarov je poginuo u martu, a Sergej Kens, koji ga je zamijenio, u julu.

U komentarima na objavu o pogibiji drugog brigadnog generala, upućeni su napisali da pukovnik "nije stigao u bolnicu". Ako je sve zaista tako, onda je ovo živopisna ilustracija ozbiljnih problema ruske vojske: nedostatak modernih ličnih kompleta prve pomoći i kanala za evakuaciju ranjenika.

"Snabdijevanje vojnika kompletima prve pomoći i stvarnim vještinama prve pomoći na bojnom polju igra ogromnu ulogu u ratu. To direktno utiče na broj žrtava i broj preživjelih. Rusija je već imala ove probleme u Čečeniji, kada dugo nije mogla uspostaviti efikasan sistem evakuacije svojih ranjenika. Čini se da ovoga puta Moskva nije uzela u obzir greške u pitanjima medicinske njege", kaže profesorica Kraljevskog instituta za odbrambene studije Sarah Ashbridge.

U augustu su mnogi ruski vojnici i oficiri dobili nove lične komplete prve pomoći. Kupovali su ih dobrovoljci novcem prikupljenim za vojsku širom zemlje.

336. gardijska brigada izgubila je 40 marinaca uključujući i načelnika štaba brigade u činu pukovnika i komandanta brigade u činu potpukovnika.

Poznate su informacije i o 52 poginula iz 155. gardijske brigade, među kojima i osam oficira.

 

Vojni piloti

 

Od 1. septembra, Ratno vazduhoplovstvo ima informacije o 67 ruskih vojnih pilota koji su poginuli tokom invazije na Ukrajinu (uključujući navigatore i mehaničare leta). Ovo je posebna kategorija gubitaka, jer su posade borbenih aviona i helikoptera vrhunski stručnjaci i elita bilo koje vojske na svijetu. Obuka jednog pilota može trajati 15-17 godina i košta 12-14 miliona dolara.

Unatoč formalnom prisustvu stotina modernih i borbeno sposobnih višenamjenskih lovaca i lovaca-bombardera, ruske Vazdušno-kosmičke snage nisu bile u stanju organizirati vazdušnu kampanju velikih razmera, primećuju stručnjaci. Moguće je da je to povezano sa gubitkom vodećih vojnih pilota u prvim mjesecima rata.

„U praksi, broj ruskih pilota koji imaju potrebne vještine i iskustvo da iskoriste puni potencijal višenamjenskih lovaca je vrlo ograničen“, kaže Justin Bronk, viši analitičar Kraljevskog instituta za odbrambene studije.

Podaci o gubicima među pilotima mogu biti indirektna potvrda riječi stručnjaka. Najmanje pet poginulih pilota starije je od 50 godina. Poznato je da su neki od njih trebali biti penzionirani prije nekoliko godina. Njihovo učešće u borbenim letovima može biti pokazatelj nedostatka kvalificiranih i motiviranih pilota među mlađom generacijom.

Istovremeno, desetine iskusnih pilota su oborene u prvim sedmicama rata. Na primjer, komandant zračnog puka iz Transbaikalije poginuo je prvog dana neprijateljstava. Komandir jedinice avijacije sa iskustvom rata u Gruziji i Siriji nije se vratio sa leta 8. marta.

Prema britanskim obavještajnim službama, dugi niz godina program obuke vojnih pilota u Rusiji slijedio je strog i unaprijed odobren plan osmišljen da impresionira starije oficire.

Takav sistem mogao bi ugušiti inicijativu i nije doprinio uvježbavanju vještina brzog donošenja samostalnih odluka. To bi moglo omesti razvoj borbenih vještina mladih posada ruske vojne avijacije.

"Teško je shvatiti šta tačno ruski piloti rade tokom većine letova, jer takvih informacija nema u otvorenim izvorima. Ali definitivno vidimo i znamo da ruski avioni rijetko zalaze duboko u teritoriju koju kontrolira Ukrajina, zbog efikasnosti Ukrajinskog protivraketnog odbrambenog sistema zemlja - vazduh", kaže Bronk.

„Tako, uprkos prisustvu stotina modernih (i na papiru, borbeno sposobnih) višenamjenskih lovaca i lovaca-bombardera, ratno zrakoplovstvo nije moglo voditi ofanzivnu zračnu kampanju velikih razmjera“, zaključuje stručnjak.