Proizvodnja borbenih aviona u Ruskoj Federaciji: 10 godina pada i manipulacija
„Od 2014. godine, kada su počele uvoditi sankcije Rusiji, jasno je uočena stalna degradacija proizvodnje borbenih aviona Ruske Federacije. Također, istovremeno je zabilježen pad kvaliteta i pouzdanosti proizvedenih aviona. A uzimajući u obzir savremene trendove, postoji ozbiljna sumnja da će Rusija uspjeti izaći iz ćorsokaka u koji je zapala kada je vazduhoplovstvo u pitanju.
Jedan od najprioritetnijih programa za jačanje i modernizaciju ruske vojske bio je sektor avijacije. Početkom 2000-ih, rusko ratno vazduhoplovstvo zahtijevalo je veliko prenaoružavanje gotovo svih tipova borbenih aviona. A od 2010-ih, popunjavanje i obnavljanje ruskog ratnog vazduhoplovstva počelo se povećavati svake godine, dostižući vrhunac isporuka 2014. — kada je isporučena 101 jedinica sa opremom.
Ali nakon 2014. isporuke su počele smanjivati, a kvalitet proizvoda degradirao. Invazija na Ukrajinu 2022. generalno je značajno smanjila potencijal ruskih sistema protivvazdušne odbrane. Sa druge strane, u julu je prvi zamjenik generalnog direktora državne korporacije Rostec Volodimir Artjakov objavio da se proizvodnja borbenih aviona u Rusiji udvostručila.
"Za neke pozicije smo udvostručili broj borbenih aviona koje proizvodimo za Ministarstvo odbrane. To su Su-30, Su-34, Su-35 — oni su veoma efikasni na prvoj liniji fronta", rekao je Artjakov.
Istovremeno, stvarni pokazatelji proizvodnje govore nešto drugo. Tako su, prema informacijama dostupnim u otvorenim izvorima, u 2022. godini isporučene nove borbene letjelice ruskom ratnom vazduhoplovstvu iznosile su 29 jedinica, i to: 10 bombardera Su-34, sedam lovaca Su-35S, četiri Su-30SM2 , dva Jak-130 i 6 Su-57. Inače, nijedan MiG-35S ili MiG-35UB nije isporučen.
I iako se 2022. ispostavilo da nije najgora godina u deceniji za nabavku ruske borbene avijacije, pad zaliha je očigledan, a izgledi za dvostruki rast očito ne postoje. Ali ni to nije glavna stvar.
Volodimir Artjakov je istaknuo da su uspeli postići rast proizvodnje zahvaljujući modernizaciji. Teško mi je suditi kako se proizvodnja može modernizirati u eri totalnih sankcija, ali postavlja se pitanje: ako je vjerovati riječima Artjakova, onda će 2023. godine ruska avijacija biti popunjena sa najmanje 58 modela aviona zahvaljujući ovoj najsnažnijoj modernizacija, ali šta je to onda bilo 2014. godine kada je isporučen 101 avion?
Na primjer, 2014. godine isporučena su 24 lovca Su-35S godišnje, što je više od tri puta nego 2022. godine. Odnosno, i nakon najsnažnije modernizacije, ruska proizvodnja na nivou iz 2023. je niža od proizvodnje iz 2014. godine?
Rusko ratno vazduhoplovstvo je 2023. godine dobilo dvije serije lovaca Su-35S, u junu i julu, ali u oba slučaja nije saopćeno o kojem broju letjelica se radi. Čak su i registarske tablice aviona retuširane, a prema svemu što se zna, boja im je plava. Odnosno, teško je provjeriti isporuke, pogotovo ako se uzme u obzir da su avioni iste serije mogli biti dostavljeni dva puta.
U 2023. godini isporučen je i nepoznat broj aviona Jak-130 i to jedna serija. Uzimajući u obzir isporuke prethodnih godina, moguće je da su prebačena dva aviona. Slično je prebačen i Su-30SM - jedna serija, bez specifičnosti, ali se može pretpostaviti da odgovara isporukama iz 2021. i 2022. godine, odnosno dva aviona u seriji.
U junu je predata i prva serija bombardera Su-34M. Broj nije naveden, ali su se na svim fotografijama i video zapisima prenosa pojavila samo dva bombardera. Transfer borbenih aviona, navodno pete generacije, Su-57 2023. godine još nije izvršen.
Pa šta na kraju imamo?
Za prvu polovinu 2023. godine ruskim Vazdušno-kosmičkim snagama dostavljeno je:
Su-35S — dvije serije;
Su-34M — jedna serija;
Su-30SM — jedna serija;
Jak-130 — jedna serija.
U isto vrijeme nije bilo prijenosa Su-57 i MiG-35. Uzimajući u obzir iskustvo prethodnih serija, može se pretpostaviti da je ukupan broj prebačenih aviona oko 10 letjelica. I, s obzirom na sve navedeno, treba li vjerovati Volodimiru Artjakovu da se proizvodnja avijacije u Rusiji udvostručila?
Od 2014. godine, kada su počele da se uvode sankcije Rusiji, jasno je vidljiva stalna degradacija proizvodnje borbenih aviona Ruske Federacije. Istovremeno je zabilježen pad kvaliteta i pouzdanosti proizvedenih proizvoda. A uzimajući u obzir trenutne trendove, postoji ozbiljna sumnja da će Rusija uspjeti izaći iz ćorsokaka u avijaciji, a da ne spominjemo neka efemerna povećanja proizvodnje.