Plan za zaštitu Ukrajine iz vazduha pod vodstvom Evrope mogao bi zaustaviti ruske raketne napade

 

Evropske vazdušne snage od 120 borbenih aviona mogle bi biti raspoređene da osiguraju nebo od ruskih napada na Kijev i zapadnu Ukrajinu, bez nužnog izazivanja šireg sukoba sa Moskvom, prema planu koji su izradili vojni stručnjaci.

Sky Shield, tvrde njegovi zagovornici, bila bi vazdušna zaštitna zona pod vodstvom Evrope koja bi djelovala odvojeno od NATO-a, kako bi zaustavila napade ruskih krstarećih raketa i dronova na gradove i infrastrukturu, a potencijalno bi djelovala kao dio "primirja na nebu" koje je predložio ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenskij ove sedmice.

Pokrivao bi tri operativne ukrajinske nuklearne elektrane i gradove Odesu i Lavov, ali ne i liniju fronta ili istok zemlje – i, prema nedavno objavljenom dokumentu, mogao bi „postići veći vojni, politički i socioekonomski uticaj od 10.000 evropskih kopnenih trupa“.

Među pristalicama plana su Filip Bridlav, bivši general američkog vazduhoplovstva i vrhovni komandant NATO-a u Evropi i Sir Richard Shirreff, bivši general britanske vojske i zamjenik vrhovnog komandanta NATO-a početkom prošle decenije, kao i bivši poljski predsednik Aleksandar Kvašnjevski.

Drugi pobornik, Gabrielius Landsbergis, bivši litvanski ministar vanjskih poslova, rekao je u izjavi:

“Provedba Sky Shield-a bila bi važna komponenta intenziviranja Evrope, garantirajući sigurnost Ukrajine efektivno i efikasno”.

Iako se o varijantama prijedloga raspravljalo bez napretka otkako je Rusija pokrenula punu invaziju na Ukrajinu u februaru 2022. godine, nova verzija plana dobila je novi zamah ove sedmice nakon oštrog sastanka Zelenskog sa američkim predsjednikom Donaldom Trumpom.

Od tada su SAD obustavile vojnu pomoć i obuzdale razmjenu obavještajnih podataka s Kijevom, što je dovelo do brzog shvatanja u Evropi da će kontinent morati preuzeti vodstvo u podršci Ukrajini, dok se rat nastavlja i pružanjem sigurnosnih garancija zemlji kao dio bilo kakvog mirovnog sporazuma.

Podrazumijeva se da su Sky Shield izradili bivši planeri RAF-a koji su radili u saradnji s ukrajinskim oružanim snagama, te je ispitan pred evropskim ministarstvima odbrane. Međutim, evropski lideri nisu imali pravog apetita da se pozabave patroliranjem ukrajinskim nebom dok je rat u toku.

Oni koji su uključeni vjeruju da tempo događaja u protekloj sedmici znači da se ideje o zaštiti dijela ukrajinskog vazdušnog prostora sada mogu ponovo čuti, iako plan također služi da naglasi koliko bi zaštita iz vazduha bila važna i efikasna kao dio pružanja sigurnosnih garancija Kijevu u slučaju prekida vatre.

 

Zabrinutost u zapadnim političkim krugovima je da bi rizikovao da se borbeni avioni iz država članica NATO-a direktno sukobe sa Rusijom i da bi moglo dovesti do opasne eskalacije neprijateljstava, ako bi avion sa bilo koje strane bio napadnut ili oboren.

Međutim, pristalice sheme tvrde da je "rizik za pilote Sky Shield-a nizak", jer se Moskva nije usudila letjeti svojim borbenim avionima izvan postojećih linija fronta od početka 2022. godine. De facto odvajanje od ruskih aviona bilo bi "više od 200 kilometara" prema dizajnerima sheme.

Rusija rutinski napada Ukrajinu projektilima i bespilotnim letjelicama velikog dometa, a vjeruje se da bi borbene patrole mogle pomoći Kijevu da ih eliminira. Njihovo uništavanje je opterećenje za postojeću protivvazdušnu odbranu Kijeva, od kojih su neki – prije svega presretači Patriot – proizvedeni u SAD i čije je snabdijevanje pokriveno zabranom Bijele kuće.

U srijedu je ukrajinska vojska saopćila da je Rusija lansirala 181 dron i četiri projektila. Iako je većina dronova oborena, jedna osoba je ubijena u gradu Odesi na jugu zemlje, a gađana je infrastruktura u regionu, saopćile su lokalne vlasti.

Ukrajina ima manje projektila od Rusije, ali je od jeseni koristila američke Atacms i anglo-francuske projektile Storm Shadow za gađanje ciljeva unutar Rusije. Također je izvela niz dugotrajnih napada dronovima na vojnu i drugu infrastrukturu, kao što su rafinerije.