Od generala do dobrovoljaca: Šta se zna o gubicima Rusije u ratu u Ukrajini

Više od tri mjeseca BBC sastavlja spisak ruskih vojnika koji su poginuli tokom invazije na Ukrajinu. Podaci koje BBC prikuplja ne pokazuju pravu stopu gubitaka, jer se oslanja samo na javno potvrđene izvještaje o smrti. Ali akumulirane informacije omogućavaju razumijevanje i analizu onoga što se dešava sa ruskom vojskom tokom rata.
U ovoj analizi gubitaka podaci se baziraju se na izvještajima čelnika ruskih regija, publikacijama lokalnih medija i svjedočenjima rođaka poginulih - u svakom konkretnom slučaju, barem ime i prezime preminulog vojnika su poznati.
Ali nije moguće prikupiti informacije o svim mrtvima na ovaj način - na svakom ruskom groblju kojem BBC uspije pristupiti pojavljuju se novi dokazi o gubicima ruske vojske u Ukrajini.
Prema britanskim obavještajnim podacima, do kraja maja Rusija je izgubila oko 15.000 ljudi u Ukrajini. Prema podacima Generalštaba Ukrajine, broj mrtvih ruskih vojnika premašio je 30.000.

O čemu svjedoče grobovi i parastosi?

U ovom trenutku bilo je moguće prikupiti podatke o 3.502 ruska vojnika koji su poginuli u Ukrajini. Ova brojka ne uključuje nestale Ruse, jer je nemoguće čak ni približno utvrditi njihov broj, kao i vojno osoblje koje je služilo u vojskama tzv. republika Donbasa (bit će opisani u posebnom odjeljku u nastavku). 
Rusko Ministarstvo odbrane posljednji put je prijavilo žrtve krajem marta. Predsjednik komiteta za odbranu ruske državne Dume je 1. juna rekao da je Rusija "praktično prestala gubiti ljude". Istovremeno, u brojnim regionima Rusije vojne sahrani se obavljaju svakodnevno.
Regionalne vlasti ne navode imena svih poginulih, čak i ako je "tovar 200" već dopremljen u region, a tijela mrtvih zakopana. Informacije sa regionalnih grobalja daju ideju o tome koliko mrtvih nije uključeno u statistiku.
U nekim gradovima u Ukrajini su za sahranjivanje mrtvih izdvojene čitave aleje. BBC se upoznao sa situacijom na 14 grobalja u Habarovsku, Anapi, Stavropolju, Kazanju, Krasnodaru, Jekaterinburgu, Novosibirsku, Balašiju, u blizini Uljanovska i u Kalinjingradskoj oblasti.
Na svakom groblju nalaze se grobovi vojnika koji su umrli nakon 24. februara 2022. godine. Nisu imena svih koji su sahranjeni objavljena u javnosti.
Nije teško shvatiti da se radi o grobovima vojnih lica: starost poginulih je od 18 do 45 godina, na krstu je njihova fotografija u vojnoj uniformi, a vijenci Ministarstva odbrane leže na zemlji. 
Nakon početka rata u Ukrajini, na groblju Arhangelsk u blizini Uljanovska pojavila su se 42 svježa groba vojnika. Od njih, imena 21 poginulog nisu javno navedena niti pomenuta čak ni na društvenim mrežama, a radi se o polovini poginulih.
Na centralnom groblju u Habarovsku, od 18 grobova poginulih vojnih lica u Ukrajini, samo tri su javno imenovana (to jest, 80 posto imena nije javno imenovano). Na groblju "Kurgan" u Kazanju, nepoznatih je 30 posto. Na groblju Mihajlo kod Stavropolja - takođe skoro 30 posto. Svih 100 posto ukopa na vojnoj aleji groblja Kopan kod Krasnodara ranije je bilo nepoznato.

Liste za brisanje

Od marta, neki lokalni mediji u Rusiji objavili su ne samo nova imena poginulih sunarodnika, već su vodili i konsolidovani spisak svih ruskih vojnika sa ovih prostora koji su poginuli u Ukrajini.
Novinari iz nekih regiona rekli su za BBC da su lokalne vlasti vršile pritisak na njih da ograniče objavljivanje o toj temi.
Jedan od sibirskih novinara je za BBC rekao: "Na nivou regionalnih vlasti, svim publikacijama je naloženo da ne objavljuju podatke o gubicima u specijalnoj operaciji. Postoje slučajevi pritiska na rođake poginulih iz lokalne administracije, kažu, sad nema potrebe da pravimo galamu, onda ćemo naći način da im ovekovječimo uspomenu”.
U junu je u Kalinjingradskoj oblasti vojni tužilac garnizona Baltičke flote zatražio da se spisak poginulih vojnika iz oblasti Pskov, objavljen na sajtu 60.RU, prizna kao informacija zabranjena za distribuciju u Ruskoj Federaciji.
Sud je presudio da se državnom tajnom smatraju podaci koji "prikazuju gubitke ljudstva u ratu i u miru u periodu specijalnih operacija".
Tako su novinari bili primorani ukloniti publikaciju sa desetinama imena ruskih vojnika, uprkos činjenici da su informacije koje su prikupili zasnovane na otvorenim izvorima, posebno na osnovu zvaničnih izjava lokalnih vlasti.

Plašeći se sličnih tužbi, mediji iz Čeljabinska, Novosibirska, Čite, Omska i Krasnojarska uklonili su i „stranice sjećanja“ sa konsolidovanim informacijama o vojnicima koji su poginuli u Ukrajini.
 
"Veliki gubici oficira"

Ukupno, više od 17 posto poznatog osoblja ruskog vojske koje je poginulo u Ukrajini su oficiri. Ovako visok procenat može biti povezan sa činjenicom da se tijela poginulih vojnika isporučuju po prioritetu. Ali drugi razlog je komandna struktura u ruskoj vojsci.
Većinu funkcija upravljanja bitkom obavljaju oficiri. Dok su u vojskama NATO zemalja mnoge zadatke rješavaju narednici, kaplari i drugi niži činovi.
Britanski obavještajci su to potvrdili 30. maja. Prema britanskom Ministarstvu odbrane, Rusija zaista doživljava razorne gubitke među mlađim i višim oficirima.
„Mlađi oficiri morali su upravljati taktičkim operacijama na najnižem nivou, jer ruskoj vojsci nedostaju visokokvalifikovani i ovlašteni podoficiri koji obavljaju ovu ulogu u zapadnim vojskama“, navodi se u izvještaju.
Ovi gubici će negativno uticati na već postojeće probleme ruske vojske, pa će čak i bataljonske taktičke grupe koje ruska vojska stvara u Ukrajini od preostalih jedinica biti manje efikasne zbog nedostatka komandnog kadra.
„Kombinacija loše taktike, ograničenog vazdušnog pokrivanja, nedostatka fleksibilnosti i spremnosti komande da otkloni neuspjehe i ponovljene greške dovela je do visokog nivoa žrtava, koji nastavlja da raste tokom ofanzive u Donbasu“, navodi se u britanskom izvještaju.

Generali

U ovom trenutku, BBC je uspio potvrditi informaciju o smrti četvorice ruskih generala u Ukrajini. To su general-major 41. armije Andrij Suhovecki, general-major Volodimir Frolov iz 8. armije, 63-godišnji penzionisani general-major Kanamat Botašev i general-major Roman Kutuzov.
Nepoznato je kojom jedinicom je Kutuzov komandovao u Ukrajini. Prema riečima ruskog vojnog oficira koji je radio za državne medije, general je komandovao takozvanim "prvim armijskim korpusom DNR".
Ispostavilo se da su živa najmanje tri ruska generala, o čijoj smrti su ranije izvještavali neki mediji. Magomed Tušaev, Andrii Mordvičev i Viktor Gerasimov već su se nekoliko puta pojavili na video snimcima i nastavljaju učestvovati u borbenim operacijama u Ukrajini.
 
U rat po najavi

Poslednjih mjesec dana mediji i ruski zvaničnici sve češće spominju "dobrovoljce" među poginulima, iako se o njima ranije nije pisalo. Pravi status ovih ljudi nije uvijek jasan. Krajem maja, BBC je otkrio izvještaje o smrti najmanje 113 ljudi, koji su u publikacijama navedeni kao dobrovoljci.
Neki od njih su se borili u Ukrajini u sastavu nekih kozačkih jedinica, drugi su prošli sedmičnu obuku na univerzitetu posebne namjene u Čečeniji i, po svemu sudeći, potpisali kratkoročni ugovor sa Ministarstvom odbrane.
 Oko 46 posto poginulih dobrovoljaca bili su ljudi stariji od 40 godina, 20 onih koji su otišli u borbu su stariji od 50 godina. Možda je status dobrovoljca pomogao da se zaobiđu ograničenja na služenje vojnog roka, koja su bila na snazi u Rusiji do kraja maja. Za potpisivanje prvog ugovora sa Ministarstvom odbrane trebalo je biti mlađi od 40 godina. Sada su ova ograničenja uklonjena.
Od početka marta, na hiljade oglasa za vojna lica po ugovoru počeli su se pojavljivati na popularnim sajtovima za zapošljavanje kao što je HeadHunter.
Kako je rečeno BBC-u, možete se početi boriti u ratu u Ukrajini za samo nekoliko sedmica. Uprkos tome, ruske vlasti i sam predsjednik Vladimir Putin tvrdili su da se u Ukrajini bore samo profesionalni vojnici i vojnici po ugovoru.
Oni popunjavaju vojsku na tradicionalnije načine. Samo na web stranici Ministarstva odbrane trenutno ima 500 slobodnih radnih mjesta. U gotovo 30 posto slučajeva, tačke selekcije za vojsku nalaze se u gradovima Dagestana - Mahačkala, Khasavjurt, Kaspijsk, Derbent i Bujnaksk.

Mapa gubitka

U Dagestanu se već zna za najmanje 199 lokalnih stanovnika koji su poginuli u ratu u Ukrajini. Ova republika je lider po broju žrtava u ovom ratu. Ali ova brojka teško da pokazuje stvarne razmere gubitaka među starosjediocima Dagestana, jer uzima u obzir samo zvanične izveštaje o "tovaru 200" i publikacije lokalnih medija sa izvještajima sa sahrana.
Drugo mjesto po broju žrtava i dalje zauzima Burjatija - navodno je tamo sahranjeno 157 vojnika.

Na trećem mjestu je Volgogradska oblast sa 120 mrtvih. Od sredine maja u gradu su se pojavili leci - u blizini ulaza i u javnom prevozu - koji pozivaju stanovnike Volgograda da "učestvuju u specijalnoj operaciji".
Zvanični dokumenti se odnose samo na one koji su prethodno služili vojsku. Obećana plaća je od 300.000 rubalja (oko 4.000 američkih dolara). Prosječna plaća u gradu je oko osam puta manja.
Za mnoge regije Rusije, gdje nema socijalnih programa, služba u vojsci po ugovoru gotovo je jedina prilika za zaradu. Na takav rad pristaju ljudi bez stvarnog iskustva učešća u vojnim operacijama.
Poređenja radi, poznato su podaci o samo sedam mrtvih ljudi iz Moskve, iako stanovnici glavnog grada čine skoro devet posto stanovništva Rusije. 

Padobranci, motorizovani puškari i mali kompleti prve pomoći

Od 10. juna više od 20posto svih identificiranih žrtava služilo je u Vazdušno-desantnim snagama. Više od 19 posto poginulih služilo je u motorizovanim jedinicama. Stručnjaci napominju da bi to moglo biti povezano sa prirodom neprijateljstava koja trenutno vodi ruska vojska.
U prvim sedmicama rata Moskva je izvela nekoliko velikih amfibijskih operacija. Trenutno Rusi vode dugotrajna neprijateljstva na teritoriji Donjecke i Luganske oblasti. U takvim borbama značajan teret obično pada na pješadiju, a ne samo na jurišne grupe.
Ali tako visok nivo gubitaka među padobrancima i motorizovanim jedinicama može biti povezan i sa slabom snabdjevenošću vojnika kompletima prve pomoći sa savremenom opremom za prvu pomoć i loše prilagođenim sistemom evakuacije ranjenika sa prve linije fronta.
I dalje pristižu izvještaji o pogibiji vojnih pilota. Početkom juna se zna za sahrane 37 vojnih pilota (posebno navigatora i letačkih mehaničara aviona i helikoptera).
To su vrhunski stručnjaci i elita bilo koje vojske. Obuka jednog pilota može trajati do 10 godina i košta tri do sedam miliona dolara.
Na listi stradalih, koju je BBC uspjio potvrditi, nalazi se 124 službenika Ruske garde, među kojima su i borci elitnih jedinica "Vitjaz", "Rosič" i "Tajfun". Među poginulima su najmanje 73 vojnika specijalne jedinice GRU i potpukovnik specijalne jedinice Alfa FSB. Sve ove divizije smatraju se najjačima u Rusiji.

Šta se zna o gubicima takozvanih "DPR" i "LPR"?
Prema samoproglašenim vlastima Donjecka, od 1. januara do 3. juna 2022. godine ubijeno je 1.999 naoružanih pristalica „DPR-a“ (od kojih je samo četvoro umrlo prije 24. februara).
To se poklapa sa brojkom do koje je došao BBC, proučavajući publikacije o poginulim radnicima "narodne milicije DPR" na društvenim mrežama. Pronašli smo reference na 1.219 vojnika raznih jedinica "DNR" koji su poginuli nakon 24. februara.
"Narodna milicija LNR" ne prijavljuje gubitke u svojim redovima, iako je do 23. februara ove godine redovno izvještavala o pogibiji svojih vojnika.
U publikacijama vlasti u Lugansku o posthumnom nagrađivanju vojnika, kao i na društvenim mrežama, BBC je pronašao spominjanje najmanje 112 vojnika "narodne milicije Narodne Republike Lugansk" koji su poginuli nakon 24. februara.
Ukupni vojni gubici "narodnih milicija DPR i LNR" očigledno premašuju ove brojke.
BBC je pronašao još najmanje 2.483 objave ljudi koji traže svoje muške rođake koji su završili u redovima "narodne milicije LNR i DPR" i već duže vrijeme nisu bili u kontaktu. Za neke od mobilisanih se nije čulo više od dva mjeseca. Vjerovatno su mnogi od njih umrli.
U grupama pristalica "DPR" i "LPR" u "VKontakteu" i Telegramu svakodnevno se pojavljuje nekoliko novih poruka o potrazi za muškarcima koji su otišli u rat.

Kako računamo? 

Rusija svakodnevno objavljuje nova imena mrtvih i fotografije sa sahrana. Najčešće imena spominju čelnici ruskih regija ili predstavnici regionalnih uprava, lokalnih masovnih medija i obrazovnih institucija u kojima su žrtve studirale.
BBC i tim volontera proučavaju ove podatke i dodaju ih na listu koju vodimo od početka ruske invazije na Ukrajinu. Uzimamo u obzir objave ruskih zvaničnih izvora ili  medija ili detaljne izvještaje bliskih rođaka pokojnika, kao i fotografije sa groblja.
Ne uzimamo u obzir medijske izvještaje o desetinama, a ponekad i stotinama mrtvih, ako ne sadrže konkretne podatke o imenima i prezimenima.