30.07.2025.

EBRD i EU finansiraju izgradnju auto-puta u Crnoj Gori

Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) i Evropska unija (EU) pomažu u unapređenju transportne povezanosti Crne Gore obezbjeđivanjem finansiranja za nastavak izgradnje auto-puta Bar–Boljare, koji ima za cilj povezivanje Luke Bar u Crnoj Gori sa granicom sa Srbijom.

EBRD Crnoj Gori obezbjeđuje kredit sa državnim garancijama u iznosu do 200 miliona eura za izgradnju dionice auto-puta Mateševo – Andrijevica, dužine oko 22 km, koja prolazi kroz jedan od najizazovnijih terena u zemlji i povezuje nerazvijeni sjeverni region sa ekonomski aktivnijim centralnim i južnim djelovima zemlje - saopštili su iz Evropske banke za obnovu i razvoj.

Pored kredita EBRD-a, Crna Gora će dobiti investicioni grant EU do 150 miliona eura.

- Od tog iznosa, danas se potpisuje sporazum o doprinosu od 100 miliona eura, dok se očekuje da će preostalih 50 miliona biti formalizovano krajem 2025. godine. Ranije je, u okviru Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF), EU obezbijedila grant od 4,7 miliona eura za izradu studije izvodljivosti i idejnog rješenja - navode iz EBRD.

Kako su istakli, ovaj projekat predstavlja strateški prioritet za Crnu Goru i čini sastavni dio Transevropske transportne mreže (TEN-T).

- Cilj mu je da podrži ekonomski razvoj Crne Gore i promoviše regionalnu integraciju unapređenjem transportne povezanosti unutar zemlje, između Crne Gore i susjedne Srbije, kao i dalje veze ka Centralnoj Evropi. Očekuje se da unaprijeđena povezanost podstakne investicije, poboljša mobilnost i smanji regionalne razlike. Pored toga, moderna infrastruktura doprinijeće boljoj bezbjednosti saobraćaja i manjem broju saobraćajnih nezgoda - ističu iz EBRD.

Projekat će realizovati Monteput, državno preduzeće zaduženo za održavanje i upravljanje auto-putevima i brzim saobraćajnicama u Crnoj Gori. Sredstva iz kredita koristiće se za finansiranje izrade glavnog projekta, izvođenja radova i nadzora nad radovima.

- Moderna i pouzdana transportna infrastruktura je od ključnog značaja za ekonomski razvoj Crne Gore, posebno u smislu jačanja turizma, trgovine i regionalne integracije. Auto-put Bar–Boljare nije samo put – to je strateška investicija koja će unaprijediti povezanost kroz zahtjevan teren zemlje, povezati jadransku obalu sa unutrašnjim djelovima i susjednim državama i otključati ekonomski potencijal sjevernog dijela Crne Gore. Ponosni smo što ova inicijativa predstavlja stoti projekat EBRD-a u Crnoj Gori, čime ukupna ulaganja Banke u zemlji prelaze milijardu eura od početka rada 2006. godine - kazao je Mateo Kolanđeli, regionalni direktor EBRD-a za Zapadni Balkan.

Johan Satler, ambasador EU u Crnoj Gori, dodao je da je moderna i pouzdana infrastruktura jedan od temelja održivog ekonomskog razvoja, povezanosti i evropske integracije

- EU je stoga zadovoljna što investira 150 miliona eura u izgradnju auto-puta Bar–Boljare. Ovo je jasna poruka podrške ekonomskom razvoju, povezanosti i bezbjednosti saobraćaja. Takođe, ovo je i jasna poruka podrške naporima Crne Gore na putu ka EU. Ova zajednička podrška EBRD-a i EU predstavlja dobar primjer inicijative "Tim Evropa" u pružanju pomoći našim bliskim partnerima. Ovo dodatno ulaganje takođe će pomoći razvoju sjevernih regiona Crne Gore. Na kraju, EU rado podsjeća na svoju dugogodišnju posvećenost podršci zelenijim, bezbjednijim i održivim intermodalnim transportnim pravcima sa smanjenim emisijama CO2; još 2023. godine EU je izdvojila 110 miliona eura za rehabilitaciju južnog dijela željezničke pruge Bar–Golubovci na istom transportnom koridoru. Tokom prethodnih godina, EU je obezbijedila preko 350 miliona eura bespovratne pomoći za projekte razvoja saobraćaja u Crnoj Gori - kazao je Satler.

Novica Vuković, ministar finansija Crne Gore, izjavio je da su sporazumi koje danas potpisujemo rezultat pažljivo vođenih pregovora i snažnog partnerstva sa EBRD-em i EU, koji nam omogućavaju da strateški investiramo u budućnost sjevera Crne Gore i u jačanje ekonomske povezanosti zemlje.

Ovo nije samo ulaganje u infrastrukturu – ovo je ulaganje u povezivanje Crne Gore sa regionom i Evropskom unijom, ulaganje u promociju uravnoteženog regionalnog razvoja i u poboljšanje kvaliteta života naših građana - kazao je Vuković.

Milojko Spajić, predsjednik Vlade Crne Gore, zaključio je da ova dionica nije samo saobraćajnica – to je simbol našeg zajedničkog rada sa Evropskom unijom.

- Donacija od 150 miliona eura govori više od hiljadu riječi i neporeciv je znak povjerenja u Crnu Goru.To povjerenje i saradnja nas vode u Evropsku uniju, ali još važnije – stvaraju uslove da naši građani ostanu ovdje da žive, rade i grade svoju budućnost u Crnoj Gori - kazao je premijer.

Uspješnim zaključivanjem ovog ugovora potvrđujemo da su ispunjeni svi tehnički, pravni i proceduralni standardi koje zahtijeva jedna od najrenomiranijih evropskih finansijskih institucija – EBRD. Takođe, ovo je rezultat višemjesečne intenzivne saradnje Ministarstva saobraćaja, Ministarstva finansija, Monteputa i međunarodnih partnera. Vezano za realizaciju druge dionice, ugovor sa konsultantom je već potpisan u skladu sa pravilima EBRD, dok su tenderske procedure za izbor izvođača i nadzora u završnoj fazi - rekla je Maja Vukićević, ministarka saobraćaja.

Pored ministarke, Ugovor o projektu izgradnje druge dionice auto-puta sa EBRD su potpisali direktor Monteputa Milan Ljiljanić i direktor Uprave za saobraćaj Radomir Vuksanović.

EBRD je vodeći institucionalni investitor u Crnoj Gori, sa više od milijardu eura uloženih kroz 100 projekata do danas, podržavajući održivi razvoj, infrastrukturu, rast privatnog sektora i regionalnu integraciju zemlje.

Od 2007. godine, kroz Instrument za pretpristupnu pomoć, Evropska unija je obezbijedila tehničku pomoć u vrijednosti od 31 milion eura za pripremu saobraćajnih projekata spremnih za ulaganja. EU je takođe podržala realizaciju tih projekata investicionim grantovima u iznosu od 322 miliona eura, koji pokrivaju više projekata rehabilitacije željeznice (172 miliona eura) i trenutni veliki putni projekat (150 miliona eura). Kao dio Tima Evropa, zajedno sa EIB-em i EBRD-em, EU je obezbijedila ukupnu finansijsku alokaciju Crnoj Gori za razvoj transporta od oko 988 miliona eura. Sva grant sredstva EU predstavljaju kombinovana ulaganja u kojima donacije EU umanjuju troškove kredita koje daju partnerske banke, čime se smanjuje finansijsko opterećenje Crne Gore prilikom integracije u glavnu transportnu mrežu EU.