Ruske žrtve u Ukrajini

Mediazona je, radeći sa timom dobrovoljaca, pregledala više od 1.700 izvještaja o poginulim pripadnicima ruske vojske i gubicima koje je Rusija pretrpjela u Ukrajini. Zvanični broj poginulih koji je prijavilo rusko Ministarstvo odbrane krajem marta je manji, stvarne brojke su, naravno, znatno veće.

Borbeno najspremnije jedinice (vazdušno-desantne snage, marinci i snage za specijalne operacije) izgubile su najmanje 500 vojnika.

Teške gubitke pretrpele su vazdušno-desantne jedinice Pskova i Kostroma, koje su ranije učestvovale u borbama u Ukrajini 2014. godine.

Potvrđeno je da je poginulo više od 300 oficira. Među njima su bila dva general-majora i zamjenik komandanta Crnomorske flote.

Među onima koji su učestvovali u borbama bili su oficiri koji uglavnom nemaju nikakvu ulogu u vođenju rata, viš od 70 pripadnika Rosgvardije (Nacionalne garde) je ubijeno u akciji.

Preliminarni broj poginulih uključuje 20 pilota borbenih aviona i sedam pilota helikoptera.

Većina ubijenih bili su veoma mladi muškarci, uglavnom iz siromašnijih regiona Rusije. Njih 69 bilo je mlađe od 19 godina, a nekoliko njih su najvjerovatnije bili vojni obveznici, a ne profesionalni vojnici.

Od početka rata bilo je najmanje 1.744 izvještaja o pogibijama pripadnika ruske vojske, na osnovu podataka koje je prikupila Mediazona i tim dobrovoljaca. Pregledali su objave na društvenim mrežama, izvještaje medija i poruke državnih agencija. Izvještajem su obuhvaćeni samo pripadnici ruskog vojnog osoblja, a ne snage Donjecke narodne milicije i Luganske narodne milicije.

Obim gubitaka ruskih trupa daleko je veći jer mediji, rođaci, lokalne vlasti ili obrazovne institucije ne objavljuju sve žrtve javno.

Ruske vlasti nerado otkrivaju vojne žrtve. Odgovornost za izvještavanje o uznemirujućim vijestima tradicionalno se prenosi na različite lokalne vlasti: guvernere, gradonačelnike, općinske ili okružne uprave.

Ministarstvo odbrane je samo dva puta objavilo broj žrtava, 2. i 25. marta, kada je priznalo 498, odnosno, 1.351 poginulog pripadnika ruske vojske.

Predsjednik Putin uvijek izbjegava pričati o toj temi, uglavnom govori o pojedinačnim herojskim smrtima i najavljuje isplate porodicama poginulih vojnika i oficira, ali nikada ne spominje ukupan broj žrtava. Njegov portparol Dmitrij Peskov je početkom aprila rekao da je Rusija pretrpela "značajne" gubitke i nazvao to tragedijom, kasnije je morao pojasniti da je tada mislio na najnovije podatke Ministarstva odbrane.

Američki State Department procijenio je ruske gubitke na 10.000 do kraja marta, ne precizirajući da li su to samo žrtve ili mrtvi, ranjeni i ratni zarobljenici zajedno, metodologija nije objavljena. Kao što se i očekivalo, Ukrajina nudi višu procjenu: Generalštab AFU tvrdi da je ruska vojska do sredine aprila izgubila više od 20.000 ljudi.

Metodologija koju je koristila Mediazone se oslanja na javne evidencije i ne ukazuje na stvarni broj vojnih žrtava u Ukrajini. Broj od 1.744 žrtve je samo neznatno viši od zvaničnih podataka od prije mjesec dana. Ali pruža uvid u učinak ruske vojske tokom invazije.

Ubijeno je više od 300 oficira, od kojih 44 sa činom potpukovnika i višim činovima.

Ruska vojska je od početka rata izgubila čak 317 oficira, od čega trećinu čine viši oficiri (majori, potpukovnici i pukovnici). Gotovo svaka peta prijavljena žrtva bio je oficir. To, međutim, ne znači da su petina svih žrtava bili oficiri.

Visok udio poznatih žrtava među oficirima može imati najmanje dva proturječna objašnjenja. Jedan, kako je za BBC rekao Samuel Crenney-Evans iz britanskog Kraljevskog instituta za odbrambene i sigurnosne studije, je da pali oficiri dobijaju veću pažnju: njihova tijela se najprije

transportuju kući, a gubici se obično javno objavljuju. Drugo, napominje Kreni-Evans, ruski oficiri generalno češće učestvuju u borbi nego njihove zapadne kolege, naprimjer, jer „narednici ruske vojske uglavnom bi trebali voziti vozila ili pratiti naređenja, a ne komandovati vojnicima“.

Do sada je zvanično potvrđeno da su ubijena dva zamjenika komandanta armija: general-major Andrej Sukhovecki iz 41. armije i general-major Vladimir Frolov iz 8. armije. Pored toga, poginuo je zamjenik komandanta Crnomorske flote kapetan 1. ranga Andrej Palij. Ni Rusija ni Ukrajina nisu uspjele objasniti kako su generali završili pod neprijateljskom vatrom ni u jednom od ovih slučajeva.

Ukrajina tvrdi da su tokom ove invazije ubijena još tri generala: načelnik štaba 41. armije Vitalij Gerasimov (ne treba ga miješati sa generalom Valerijem Gerasimovim, iz Doktrine Gerasimova), komandant 29. armije Andrej Kolesnikov i komandant 150. Motostreljačka divizija Oleg Mitjajev. Štaviše, bilo je izveštaja o dvojici general-potpukovnika koji su poginuli u akciji: komandant 8. armije Andrej Mordvičev i komandant 49. armije Jakov Rezancev koji su navodno ubijeni tokom napada na aerodrom Čornobaivka u Hersonskoj oblasti.

Do sada ni Mediazona ni drugi novinari nisu uspjeli potvrditi smrt ovih oficira.

Vazdušno-desantne snage pretrpjele su velike gubitke oko Kijeva, četiri komandanta marinaca ubijena na istoku.

Ruska vojska je, također, pretrpjela velike gubitke za borbeno najspremnije elitne jedinice, vazdušno-desantne snage (VDV), marinci i snage za specijalne operacije.

Većina izvještaja odnosi se na VDV: najmanje 351 padobranac je ubijen od početka invazije. Najveće gubitke pretrpio je 331. gardijski vazdušno-desantni puk Kostroma čiji je najmanje 49 pripadnika poginulo. Prema podacima koje je prikupio BBC, ovaj puk je učestvovao u ofanzivi na Kijev gde su “zagalavili” u borbama u sjevernom dielu regiona: u Buči, Hostomelu i Irpinu. Među poginulima je bilo 12 oficira i komandant puka, 40-godišnji pukovnik Sergej Suharev. Slična sudbina zadesila je renomirane pskovske padobrance u Kijevskoj oblasti: najmanje 40 ljudi

je ubijeno u odlikovanoj 76. gardijskoj vazdušno-jurišnoj diviziji. Od tog broja 16 je oficira, od kojih su tri potpukovnici: Aleksandar Okružnov, načelnik artiljerije 104. puka, Viktor Kuzmin, zamjenik načelnika štaba 234. puka i Jurij Agarkov (čin još nepoznat).

11. gardijska vazdušno-jurišna brigada iz Ulan-Udea izgubila je najmanje 24 čovjeka, među kojima i zamjenika komandanta Denisa Glebova. Još petnaestak poginulih vojnika služilo je u sastavu 247. gardijskog desantno-jurišnog kozačkog puka iz Stavropoljskog kraja. Puk je izgubio i svog komandanta, 38-godišnjeg pukovnika Konstantina Zizijevskog, kao i još četiri oficira, uključujući komandanta desantnog voda i komandanta izviđačke jedinice.

Prema ekspertima koje je intervjuisao BBC, komandanti često koriste padobrance da ispune ciljeve koji se jednako mogu dodijeliti standardnoj pješadiji, ali od svih jedinica ruske armije, vazdušno-desantne snage su najspremnije. I pskovski i kostromski padobranci su već učestvovali u borbama tokom rata u Donbasu 2014. U to vrijeme je ta činjenica bila skrivana: Ministarstvo odbrane je prijavilo zarobljene vojnike da su se „izgubili“, da su nekako završili u Ukrajini ili kao da su dali otkaz u vojsci i otišli da se bore „svojom voljom“, dok su mrtvi sahranjivani u tajnosti.

Mariupolj, još jedan grad ključan za Rusiju, u koji su upali marinci, od kojih je najmanje 91 poginuo. Aleksej Šarov, 42, komandant 810. odvojene gardijske brigade marinaca Crnomorske flote i 19 njegovih potčinjenih su među poginulima. Kapetan 1. ranga Andrej Palij, zamjenik komandanta Crnomorske flote, također je ubijen u blizini Mariupolja. Osim toga, od početka invazije, ubijeno je 45 pripadnika različitih jedinica ruskih oružanih snaga. Potvrđeno je da je njih 25 služilo u GRU, dok je njih 11 služilo u 22. posebnoj gardijskoj brigadi specijalnih službi.

Poginuo je i potpukovnik FSB Aleksej Krjukov, za kojeg se vjeruje da je služio u Centralnoj obaveštajnoj službi FSB Alfa.

Poznato je da je poginulo 20 pilota ratnih aviona i sedam pilota helikoptera. I među zarobljenim pripadinicima ruske vojske ima pilota.

Gubitak pilota posebno je bolan za vojsku, potrebno je sedam do osam godina za obuku jednog prvoklasnog pilota na prvoj liniji, a košta oko 3,4 miliona dolara. Gubitak svakog pilota znači i gubitak skupe opreme. Prema projektu Oryx, tokom 60 dana rata Rusija je izgubila 12 jurišnih helikoptera Ka-52 Aligator – to bi moglo činiti do 10 posto cjelokupne flote. Jedan Ka-52 košta 857 miliona rubalja. Ukrajinske snage su uspjele oboriti sedam supersoničnih lovaca-bombardera Su-34, od kojih svaki vrijedi više od milijardu rubalja. U prvim danima rata rusko Ministarstvo odbrane tvrdilo je da je ukrajinska protivvazdušna odbrana skoro potpuno uništena.

Među poginulima ima i onih koji nisu bili pripadnici Oružanih snaga. Ubijeno je najmanje pet policajaca i 78 pripadnika Nacionalne garde (Rosgvardija). Njih 15 bili su pripadnici interventne policije OMON-a, čiji je cilj suzbijanje protesta i pomoć u pretresima i pritvorima. Još 15 poginulih je bilo iz Specijalnih snaga unutrašnjih trupa, a šest iz SOBR-a. Krajem februara i početkom marta, kolone interventne policije i SOBR-a uništene su u blizini Kijeva i Harkova.

37. samostalna gardijska motorizovana brigada je imala najmanje 22 žrtve, a 5. samostalna tenkovska brigada najmanje 23 stradala pripadnika. Obje jedinice bile su su stacionirane u Burjatiji.

Jedinice su identificirane prema izvještajima gdje su poginuli pripadnici ruske vojske služii ili prema oznakama na uniformama ili samim uniformama, a ne prema njihovoj specijalizaciji. Na primjer, ako je vojnik upravljao samohodnom artiljerijskom jedinicom u vazdušno-desantnoj jedinici, mi smo ga klasifikovali kao vazdušno-desantni, a ne artiljerijski.

Uspjeli smo identificirati jedinicu u 1.162 od 1.774 prijavljenih smrtnih slučajeva. Najzastupljeniji su bili pripadici vazdušno-desantnih jedinca, a odmah iza njih pripadnici motorizovanih jedinica (308). Vjerovatno je da to ne odgovara stvarnom omjeru gubitaka: u nedostatku drugih podataka, padobranci se mogu lako razlikovati po boji uniforme, tunike, beretke i znački zračno-desantnih snaga.

Pretpostavljamo da su većinu žrtava, čiju granu službe nismo uspjeli utvrditi (582), činili motorizovani strijelci ili tenkovske posade, budući da motorizovane formacije čine glavninu kopnene vojske. Pod "ostale jedinice" uključili smo PVO i protivraketnu odbranu, rakete PVO, komunikacije, kopnene službe vazduhoplovstva - u svakoj kategoriji nije bilo više od 10 poginulih.

Teški gubici u prvim danima invazije

U oko 700 izvještaja navodi se datum smrti. Broj žrtava po danu prema ovim podacima loš je odraz stvarne slike, ali ukazuje na to kojih su dana bili najintenzivniji sukobi.

Prema ovim podacima, ruska armija je već prvog dana rata pretrpela ozbiljne gubitke, kada je pokušala napredovati u više pravaca odjednom, uključujući i pravac prema Kijevu. Kasnije, kada su se ruske trupe povukle iz tog područja, Ministarstvo odbrane počelo je negirati planove za zauzimanje ukrajinske prijestolnice i nazivati ove akcije "obuzdavanjem" AFU.

Ruska vojska je pretrpela velike gubitke 12. marta, najverovatnije tokom aktivnih borbi u Mariupolju.

Mladi i siromašni su ti koji umiru

Većina poginulih su vojnici iz siromašnih regiona. Republike koje su pretrpjele najveće gubitke su Dagestan i Burjatija, gdje prosječna plaća jedva prelazi 20.000 rubalja. Veliki broj umrlih može se objasniti ne samo demografskim stanjem i niskim plaćama u dvije republike, već i njihovim posebnim odnosom prema vojnoj službi.

Građani Moskve i Sankt Peterburga u kojima živi više od 12 posto ruske populacije praktično se ne spominju u izvještajima.

Skoro 1000 izvještaja spominje starost pokojnika; grupa od 21-23 godine imala je najveći broj smrtnih slučajeva. 69 vojnika bilo je mlađe

od 20 godina, a 13 njih jedva je navršilo 18 godina. Među poginulima ima i regruta, posljednji takav izvještaj pojavio se kada je raketna krstarica "Moskva" potonula u Crnom moru.

20-godišnji Pavel Pozanen ubijen je u blizini Harkova, njegova majka je rekla novinarima da je mladić nezakonito regrutovan i da je slučaj predat vojnom tužilaštvu. Druga dva mrtva vojnika, 18-godišnji Denis Jaroslavcev iz Baškirije i 19-godišnji Aleksandar Bobrov iz Altajskog kraja, regrutovani su krajem novembra 2021. i do početka rata jedva da su odslužili tri mjeseca potrebna za porpisivanje ugovora.

Početkom marta Vladimir Putin je najavio da se na službu šalju samo profesionalni vojnici, a ne regruti. Doslovno sljedećeg dana Ministarstvo odbrane je priznalo da je otkrilo "nekoliko slučajeva" slanja regruta u borbu. Ministarstvo je tvrdilo da se do tada većina njih već vratila na rusku teritoriju. Međutim, i Bobrov i Jaroslavcev umrli su početkom aprila, mjesec dana nakon uvjeravanja Ministarstva odbrane.

Ukrajinske vlasti su u više navrata govorile da Rusi odbijaju da dozvole pokupiti tijela vojnika. Nejasno je da li se situacija od tada promijenila ili su mnogi ostali nepokopani.

Iz podataka je jasno da ponekad između prijavljenih smrtnih slučajeva i naknadnih sahrana prođe dosta vremena, često otprilike dvije sedmice.