Rindërtimi i hekurudhave shqiptare me mbështetjen e BERZH dhe BE

Sheshi i ndërtimit në qytetin bregdetar të Durrësit gumëzhin nga punëtorë dhe makineri. Ata po rindërtojnë shtrirjen 34 km të hekurudhës midis Durrësit dhe Tiranës. Pasi hekurudha të jetë rindërtuar dhe trenat e rinj të kenë ardhur, udhëtimi midis dy qyteteve më të mëdha të Shqipërisë do të zgjasë vetëm 20 minuta. Ky do të jetë një moment historik i madh për Shqipërinë, ku nuk ka pasur asnjë investim në sektorin hekurudhor për më shumë se 30 vjet. Ish hekurudha dhe trenat u përkeqësuan me kalimin e kohës dhe sot ka pak transport hekurudhor pasagjerësh ose mallrash. Shumica e njerëzve mbështeten te makinat dhe autobusët për udhëtimet e tyre të përditshme, gjë që shkakton bllokime trafiku në të dy qytetet dhe rrit ndotjen e ajrit. Bashkim Kasoruho, Drejtor i Njësisë së Zbatimit të Projektit në Hekurudhat Shqiptare, ka punuar për projektin që në fillim dhe e sheh atë si një lloj rilindjeje hekurudhore në Shqipëri.

“Jam shumë krenar që jam pjesë e një projekti kaq të rëndësishëm – investimi i parë në këtë sektor në kaq shumë vite. Njerëzit, përfshirë punëtorët, studentët dhe turistët, mezi presin të udhëtojnë përsëri me tren. Të gjithë do të përfitojnë prej saj”, thotë Bashkimi.
Ka pasur disa sfida kur filloi projekti, të cilat Bashkimi ia atribuon kryesisht mungesës së burimeve njerëzore dhe kapaciteteve si rezultat i mosinvestimit të mjaftueshëm në këtë sektor.

“Megjithatë, ne tani po i kapërcejmë të gjitha këto kompleksitete me mbështetjen e partnerëve tanë. Punimet tani janë në një fazë të avancuar.” Shumica e punimeve të inxhinierisë civile tani kanë përfunduar, duke përfshirë ndërtimin e tetë urave të reja hekurudhore. Aktualisht janë duke u zhvilluar punimet superstrukturore në pjesën e sipërme të linjës hekurudhore. Kjo përfshin saldimin e binarëve të hekurudhës dhe vendosjen e çakëllit dhe traversave. “Sfida tjetër e madhe është prokurimi i trenave të rinj. Shpresojmë të përfundojmë rindërtimin e linjës hekurudhore deri në fund të vitit 2024 dhe më pas duhet të sigurojmë financimin dhe të blejmë trena të rinj”, shton Bashkimi.

Ekaterina Solovova, Kryetare në Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për Shqipërinë, vuri në dukje: “Si pjesë e mbështetjes sonë për këtë projekt, BERZH do të ishte gjithashtu e gatshme të financonte blerjen e trenave të rinj, pajisjeve të mirëmbajtjes dhe pajisjeve të tjera.” Projekti i rindërtimit të hekurudhave financohet nga BERZH, me një financim prej 36.9 milionë euro, dhe Bashkimi Evropian (BE), me një grant investimi deri në 35.5 milion € në kuadër të Axhendës së Lidhshmërisë për Ballkanin Perëndimor.
Një grant shtesë prej 2.75 milionë eurosh nga donatorët dypalësh janë siguruar përmes Western
Korniza Ballkanike e Investimeve. E kthyer në Durrës, Lira Bejo, e cila punon në agjencinë e udhëtimeve Albanian Ferries pranë ish-stacionit hekurudhor, thotë se kjo ka qenë një nga verat më të mira në Shqipëri. Lira shpreson se udhëtimi hekurudhor do ta bëjë udhëtimin edhe më të lehtë për turistët. “Shumë turistë vinin në agjencinë tonë duke pyetur se ku dhe si të blinin biletat e autobusit, si të shkonin në Tiranë. Ishte pak kaotike. Shpresoj që kjo linjë hekurudhore, orarin e duhur dhe rezervimin e biletave
sistemi do t’i bëjë gjërat shumë më të lehta dhe do të përmirësojë cilësinë e transportit për turistët.”
Përveç rindërtimit të lidhjes mes Tiranës dhe Durrësit, do të ndërtohet edhe një lidhje e re hekurudhore 5 km ndërmjet qendrës së qytetit të Tiranës dhe Aeroportit Ndërkombëtar të Tiranës si pjesë e këtij projekti. Gentian Liko, CEO i Hekurudhave Shqiptare, është optimist për të ardhmen e sektorit dhe shton se edhe investime të tjera janë në gatishmëri.

“Ne presim që së shpejti të finalizojmë strukturën financiare për investimin në hekurudhën Vorë-Hani i Hotit. Ky është një projekt shumë më i madh, që përfshin 120 km. Linja hekurudhore është pjesë e shtrirjes së rrjetit kryesor të politikës së Rrjetit të Transportit Trans-Evropian (TEN-T) në Ballkanin Perëndimor, dhe lidhja jonë e vetme ndërkombëtare, që lidh Shqipërinë me Malin e Zi. Këto projekte janë ndër prioritetet kryesore të BERZH-it, jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë rajonin.

Ekaterina Solovova thotë: “Linja hekurudhore Tiranë-Durrës do të bëjë një ndryshim të prekshëm për njerëzit dhe bizneset në Shqipëri dhe në të gjithë rajonin. Do të përmirësojë jetën e përditshme të njerëzve dhe do të hap mundësi të reja tregtare. Projekti do të kontribuojë gjithashtu në qëllimin afatgjatë për ndërtimin e ekonomive të gjelbra, të qëndrueshme dhe të integruara në Ballkanin Perëndimor”.

BERZH deri më tani ka investuar më shumë se 1 miliard euro në projekte hekurudhore në të gjithë rajonin, shumica e tyre të bashkëfinancuara me grante të rëndësishme të BE-së. Po punohet gjithashtu për rindërtimin e hekurudhave në Kosovë, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi. Investimet në infrastrukturë në një shkallë kaq të madhe zakonisht kërkojnë vite për t’u përgatitur dhe përfunduar, por ato sjellin përfitime të konsiderueshme afatgjata. Kalimi nga udhëtimi rrugor në hekurudhor, i cili është më i sigurt dhe më miqësor ndaj mjedisit, do ta bëjë udhëtimin në të gjithë rajonin më të lehtë dhe më të rehatshëm për njerëzit dhe bizneset.