Narativi o pretnji „ukrajinizacije“ u Srbiji i drugim evropskim zemljama

Strah od „ukrajinizacije“ prisutan je u Srbiji, ali ređe nego u drugim zemljama. Novi izveštaj koji su objavile partnerske organizacije iz Poljske, Mađarske, Rumunije i Srbije fokusira se na prisustvo narativa o ukrajinizaciji u njihovim zemljama.

Istraživanje je deo šireg projekta koji ima za cilj proveriti kako se dezinformacije povezane s Ukrajinom odražavaju i koriste u ekstremno desničarskim, ultranacionalističkim i ekstremističkim zajednicama za postizanje ciljeva u skladu sa ruskim interesima.
U izveštaju se ističe da se početno, očigledno značenje izraza „ukrajinizacija“ odnosi na tretman etničkih manjina u Ukrajini. Ovaj narativ „ukrajinizacije“ prisutan je u vrlo sličnim oblicima u Poljskoj, Mađarskoj i Rumuniji, jer sve tri nacije imaju značajnu dijasporu u zemlji. Ne cilja samo na politiku asimilacije, već i na politiku ograničavanja ruskog uticaja i jačanja ukrajinskog jezika i kulture nakon 2014. Prisutan je i u Srbiji, ali ne upadljivo, zbog nedostatka značajnije srpske dijaspore u Ukrajini.
Drugo značenje odnosi se na raspad temelja države uključujući njenu teritoriju. Ovo je predstavljeno na veoma različite načine u Poljskoj i Rumuniji i čini se da je manje prisutno u Mađarskoj i Srbiji.
U Poljskoj je, naprimer, narativ evoluirao u teoriju zavjere o nadolazećem ujedinjenju Poljske i Ukrajine na račun toga da Poljaci izgube svoj nacionalni identitet i suverenitet.
U međuvremenu, u Rumuniji, narativ se sada odnosi na navodne akcije Budimpešte da podriva vladavinu zakona u Rumuniji naoružavanjem paravojnih grupa etničkih Mađara u Transilvaniji i ohrabrujući ih da traže teritorijalnu autonomiju.
Srbija: „ukrajinizacija“ se koristi za opisivanje opasnosti od etničkog sukoba i građanskog rata
Zbog geografske udaljenosti između Srbije i Ukrajine, ali i činjenice da u Ukrajini nema značajnije srpske manjine koja bi bila meta takve politike, termin „ukrajinizacija“ se retko sreće u srpskim izvorima, ističe se u izveštaju.
Druga definicija „ukrajinizacije“, koja se nalazi u drugim zemljama, a koja se odnosi na prisustvo i uticaj ukrajinskih izbeglica i njihov uticaj na društvo, potpuno je odsutna, jer je broj ukrajinskih izbeglica u Srbiji ostao znatno manji, nego u zemljama koje graniče sa Ukrajinom i nikada nije predstavljalo značajnu temu u srpskoj javnosti.
Istraživanje u Srbiji je zaključilo da je zajednički aspekt većine tekstova u kojima se pominje “ukrajinizacija” to što taj termin opisuju negativno i da su objavljeni tokom ruske invazije ili nedeljama ranije u očekivanju mogućeg ruskog napada. Tokom rata, bilo je nekoliko spominjanja „nasilne“ ukrajinizacije posljednjih godina koja je povezana s ukrajinskim nacizmom.
Postojala je još jedna upotreba termina u godinama prije rata 2022. koja nije bila povezana sa politikom ukrajinske vlade, navodi se u izveštaju. Naime, od najmanje 2014. godine „ukrajinizacija“ se koristi za opisivanje destabilizacije i pretnje etničkim sukobima i građanskim ratom. Pretnje ukrajinizacijom u tom smislu pominjane su i u vezi sa događajima u Bosni i Hercegovini i (Sjevernoj) Makedoniji. U drugom slučaju, termin je koristio čak i tadašnji premijer, a sada predsednik Srbije Aleksandar Vučić.