Kineski uticaj na Zapadnom Balkanu i uticaj Kine na proces integracije regiona u Evropsku uniju

Ova regionalna platforma okuplja veoma raznoliku grupu zemalja, 11 zemalja Evropske unije (EU) i pet zemalja koje nisu članice EU, od Baltika do Balkana. Koncentrirana na trgovinske, investicione i transportne mreže, inicijativa “16+1” podržava različite strategije Pekinga u Evropi, sa fokusom na kapitalna ulaganja za strateška sredstva i nove tehnologije u ključnim zemljama EU, dopunjene velikim infrastrukturnim projektima na periferiji EU.

Geostrateški položaj Zapadnog Balkana savršen je kao mostobran prema tržištima EU i ključni tranzitni koridor za kineski BRI. Kineski interesi u regionu snažno su povezani sa infrastrukturnim projektima i mogućnostima privatizacije, gde je potražnja za povlaštenim kreditima visoka, a cijene akvizicije niske. Peking, također, traži nova tržišta kako bi proširio svoj izvoz i strateška sredstva u neposrednoj blizini EU, a kineske kompanije osiguravaju pristup prirodnim resursima i fokusiraju se na strateške sektore kao što su energetika, rudarstvo i prerada minerala. Peking želi povećati uticaj i produbiti ekonomsko, kulturno i diplomatsko prisustvo u regionu koji je geostrateški važan zbog blizine EU, ali i kao protivteža transatlantskim odnosima regiona Zapadnog Balkana.  

 

Historijski osvrt

 

Kina nije novi igrač na Zapadnom Balkanu. Dok diplomatske, ekonomske i kulturne veze sa Pekingom postoje decenijama kada je u pitanju Albanija i zemlje bivše Jugoslavije, aktivnosti posljednjih godina pokazale su da Kina postavlja temelje za dugoročno, višestruko i sve dublje prisustvo na Zapadnom Balkanu. U svom narativu, Peking ima za cilj istaknuti zajedničku socijalističku prošlost sa Zapadnim

Balkanom, koristeći postojanje određenog stepena postkomunističke nostalgije na Balkanu, fokusirajući se na „tradicionalno prijateljstvo“ i „zajedničku prošlost“.

Diplomatski odnosi između Kine i Albanije zvanično su započeli 1949. godine, a ojačali su na osnovu zajedničke komunističke ideologije. Razlaz komunističke Albanije na čelu sa Enverom Hodžom sa Sovjetskim Savezom početkom 1960-ih, otvorio je put za jači i ekskluzivni odnos sa Mao Cetungovom Kinom. Te godine je karakterizirala  saradnja u više oblasti između dve zemlje, jer je Peking postao ključni zagovornik izolovane Albanije, dajući velike kredite za tešku i vojnu industriju, za stvaranje velikih arsenala oružja i municije. Važan sporazum potpisan je 1961. godine, kojim je Kina obećala tehničku podršku Albaniji za izgradnju industrijskih postrojenja i fabrika (hemijske, prehrambene, odjevne, građevinskog materijala i čeličana). Obim trgovine između dvije zemlje se povećao, jer je Albanija izvozila sirovine (ulje, hrom i bakar) i uglavnom uvozila industrijske proizvode i lijekove. Snažne kulturne veze su se razvile tokom dvije decenije intenzivnog prijateljstva, sve dok se snažne veze nisu raskinule 1978. godine zbog ideoloških sporova. Albanija se dalje izolirala od ostatka svijeta do 1991. godine, a odnosi sa Kinom nikada nisu dostigli tako visok nivo koji su imali u prošlosti.

Kinesko-jugoslovenski diplomatski odnosi, iako na dobrom nivou tokom 1960-ih i 1970-ih, postali su još prisniji nakon prekida prijatljestva do Pekinga i Tirane. 1977. godine, predsjednik Jugoslavije Josip Broz Tito je prvi put posetio Kinu, nakon čega je uslijedila uzvratna posjeta kineskog premijera Hua Guofenga Beogradu 1978. Veze su ojačane sredinom 1990-ih, kada je izolovani bivši predsjednik tadašnje SR Jugoslavije Slobodan Milošević pronašao saveznika u dalekoj Kini i otvorio vrata prvim kineskim migrantima u Srbiji. Savez SR Jugoslavije i Kine je dodatno politički ojačao tokom NATO bombardovanja Srbije 1999. godine, kada je dio bombe uništio kinesku Ambasadu u Beogradu i ubio tri državljanina Kine koji su se nalazili. Kina se danas smatra strateškim partnerom Srbije, a Srbija je postala najveći korisnik kineskih investicija u Jugoistočnoj Evropi.

 

Trgovina između Kine i Zapadnog Balkana: Sve veći deficiti u regionu

 

Kina na region gleda prvenstveno kao na tržište za sopstveni izvoz i kao veliki prozor ka zapadnoevropskim tržištima. Tržište Zapadnog Balkana je malo, gdje svih šest zemalja ima manje od 18 miliona potrošača, sa ukupnim bruto domaćim proizvodom od 132 milijarde dolara u 2021. godini, gdje Srbija čini skoro 50 posto regionalnog tržišta. Cjelokupno regionalno tržište predstavlja manje od jedan posto evropskog tržišta vrijednog 17 biliona dolara. U posljednjih 30 godina, ekonomije regiona su iskusile visoke stope rasta što je omogućilo neku vrstu konvergencije sa zemljama EU, ali prihodi po glavi stanovnika su veoma niski u poređenju sa evropskim standardima, sa samo 7.200 dolara kao regionalni prosjek, što predstavlja manje od 15 posto prosječnih prihoda EU, u tekućim cijenama (EU BDP po glavi stanovnika 48.750 USD u 2021.).

Kako zemlje padaju u „zamku srednjeg dohotka“, regionalna konvergencija sa Evropom je zastala (regionalna ekonomska ekspanzija će iznositi 3,7 posto u periodu 2022-2023), što znači da će Zapadnom Balkanu u prosjeku biti potrebno najmanje 20 godina da udvostruči svoj prihod i više od 50 godina da sustigne evropski prosjek. Teška ekonomska situacija rezultat je nepovoljnog poslovnog okruženja koje karakteriziraju neefikasne institucije i nizak nivo vladavine prava, visok nivo korupcije i veoma ograničena uloga inovacija – svi faktori koji značajno doprinose niskoj konkurentnosti regiona (najniže rangiranje u institucijama i inovacijskim sposobnostima), prikazano u Izvještaju o globalnoj konkurentnosti. Nažalost, mala i fragmentirana tržišta, zajedno sa teškim poslovnim okruženjem, ne mogu otplatiti skupa ulaganja u inovacije, što onemogućava bilo kakvu značajnu modernizaciju.

Ekonomska konvergencija sa Zapadom je usporila kao rezultat neodrživih stopa ekonomskog rasta i trostruke ekonomske recesije od globalne finansijske krize 2008-2009. godine (Slika 1 i 2). Ekonomije Zapadnog Balkana nisu dobro funkcionirale prije pandemije. Na prvi pogled, većina zemalja pokazuje umjerene trendove rasta u posljednje dvije decenije, ali to nisu normalne uravnotežene ekonomije. Velik dio pozitivnih trendova podstaknut je mješavinom doznaka od strane iseljenika, građana koji rade u dobro ukorijenjenim neformalnim ekonomijama, a odnedavno i dodatnom dimenzijom rastuće količine pranja novca koje podupire cijene nekretnina i umjetno nadupuhuje cijene nekretnina.

Uzimajući u obzir malo regionalno tržište, trgovinska razmjena sa Kinom doživjela je brzu ekspanziju, sa povećanjem od skoro tri puta od 2012. godine, sa tri milijarde dolara na osam milijardi dolara 2021. godine, prema podacima UN Comtrade-a (Slike 3 i 4).

Dok se izvoz sa Zapadnog Balkana prema kineskom tržištu povećavao tokom godina, stvarni trgovinski bilans pokazuje da u velikoj mjeri ide u korist Kine (za skoro 85 posto trgovine).

To znači da su trgovinski deficiti prema Kini drastično porasli, jer je regionalni izvoz na kinesko tržište iznosio 1,2 milijarde dolara, dok je uvoz kineskih proizvoda na Zapadnom Balkanu dostigao 6,8 milijardi dolara, u 2021. godini. Gotovo 60 posto trgovine sa Zapadnim Balkanom je realizirano sa Srbijom (5,1 milijardu dolara), glavnim strateškim partnerom Kine na Balkanu.

Dok EU ostaje glavni trgovinski partner za region sa preko 70 posto razmjene roba i usluga, kako za izvoz (81 posto) tako i za uvoz (58 posto), Kina je brzo postala drugi ili treći najveći trgovinski partner za region. Što se tiče evropske statistike, trgovina sa Zapadnim Balkanom čini manje od jedan posto nivoa trgovine između EU i Kine (770 milijardi dolara u 2021, prema podacima Eurostata) (Slike 5 i 6).

S obzirom na potrebu za ulaganjem i niske proizvodne cijene u regionu, u budućnosti bismo mogli vidjeti strategiju ulaganja koja supstituira trgovinu koja bi potencijalno mogla omogućiti kineskim kompanijama da zaobiđu trgovinska ograničenja i izvoze proizvode direktno na tržište od 800 miliona ljudi, zahvaljujući sporazumi o slobodnoj trgovini (FTA) koje zemlje Zapadnog Balkana uživaju sa EU.

 

Kineske investicije na Zapadnom Balkanu

 

Značajnije nego što je to slučaj sa trgovinom, došlo je do brze ekspanzije kineskih investicija na Zapadnom Balkanu. Prema podacima Balkanske istraživačke mreže, trenutno postoje oko 122 kineska projekta čija se vrijednost procjenjuje na oko 31 milijardu dolara. To bi činilo skoro 40 posto ukupnog iznosa direktnih stranih ulaganja (SDI) u pet zemalja Zapadnog Balkana (bez Kosova), koje su iznosile 86 milijardi dolara 2021. godine, prema Konferenciji Ujedinjenih nacija o trgovini i razvoju (UNCTAD) (Slike 7 i 8).

Čitav region je privukao manje od 0,2 posto globalnih SDI, uprkos geostrateškom položaju u Evropi, gde je EU jedno od najvažnijih tržišta za privlačenje SDI sa više od 25 posto zaliha za SDI u 2021. Sa druge strane, evropske zemlje su među glavnim investitorima u globalnu ekonomiju, sa skoro 32 posto ulaganja u globalnu ekonomiju.

Pogrešan aspekt gornjih podataka o kineskim investicijama na Zapadnom Balkanu je da većina novca nisu stvarne SDI, već krediti. Zapravo, glavni oblik kineske ekonomske saradnje u regionu je koncesiono kreditiranje infrastrukture, uglavnom u transportu i energetici, preko njenih državnih banaka i finansijskih sredstava, uključujući Kinesku razvojnu banku, Exim banku, Fond Puta svile i Azijsku banku za infrastrukturne investicije.

Glavni sektori za ekonomsku saradnju su infrastruktura, energetika, rudarstvo i prerada minerala i komunikacijska tehnologija, dok je angažman uglavnom na međuvladinoj osnovi. Prisutna su i ulaganja u zdravstveni sektor, obrazovne i kulturne centre. I pored svih aktivnosti, nekoliko projekata je završeno, većina je

odložena, neki su u zastoju, a za druge, s obzirom na nedostatak transparentnosti oko ovih projekata, status je nejasan. Čini se da su optužbe o korupciji, zagađenju životne sredine i eksploataciji radnika sastavni dio  priče o ovim investicijama.

 

Zapadni Balkan: Savršen polygon

 

Zapadni Balkan je bio savršen poligon za kineska ulaganja u infrastrukturu. Prvi veliki infrastrukturni investicioni projekat Kine u Evropi bio je Pupin most u Srbiji koji je realizirala China Road and Bridge Corporation (CRBC), koji je otvoren 2014. godine. Dio pruge Kolašin-Kos dužine 10 kilometara koji je implementirala China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC) 2017. godine.

Ista kompanija, CRBC, dobila je tender za izgradnju 2,4 kilometra dugačkog Pelješkog mosta u Hrvatskoj koji povezuje južni dio i Dubrovnik sa kopnom, a koji je svečano otvoren u julu 2022. godine. Bio je to jedan od najvećih projekata koje finansira EU, sa 424 dolara miliona iz fondova kohezione politike, jer je doprinos EU pokrio 85 posto troškova. Mnogi su ga nazivali “kineskim mostom”, samo nekolicina upućenih znala je da je to zapravo projekat koji finansira EU. Dodjela ugovora kineskoj kompaniji dovela je do zabrinutosti oko kineskog državnog finansiranja i subvencija te nedostatka transparentnosti u procesu nadmetanja.

Kineska državna preduzeća mogu iskoristiti nedostatak transparentnosti i uključiti se u direktne pregovore o ugovoru u cijelom regionu. S iskustvom u razvoju infrastrukture u drugim zemljama u razvoju, kineska državna preduzeća uživaju u ekonomiji količine i mogu ponuditi jeftinije cijene subvencionirane od strane kineske vlade zainteresirane za izvoz viška svojih kapaciteta i građevinskog materijala i lako mogu nadmašiti zapadne kompanije. Iskustvo u regionu bilo je važno i za kineske kompanije da se upoznaju sa standardima EU, od ugovora o javnim nabavkama, do radnih i ekoloških standarda, kao i sa praksom i propisima EU. Razlika je u tome što Kina još uvijek može primijeniti na Zapadnom Balkanu svoj model kreditnog kontakta, ali u zemljama EU zakoni o javnim nabavkama zabranjuju ovu praksu.

Kao rezultat toga, Vijeće EU i Parlament EU postigli su u junu 2022. godine politički dogovor o donošenju novih propisa o stranim subvencijama iz trećih zemalja, „Uredba o stranim subvencijama koje narušavaju unutrašnje tržište“, kojima se nastojalo spriječiti narušavanje konkurencije za javne ugovore u EU.

 

Infrastruktura zapadnog Balkana: veoma važan dio BRI slagalice

 

Kinu privlači Zapadni Balkan zbog geostrateškog položaja i blizine tržišta EU. U skladu sa ciljevima zacrtanim u okviru BRI inicijative, Peking ulaže u velike infrastrukturne projekte i iskorištava hitne potrebe za izgradnjom infrastrukture na Zapadnom Balkanu.

Peking razvija pomorski put svile 21. stoljeća ili ekspresni put Kina-Evropa kopno-more (LSER) kao trgovinski koridor Kine-EU budućnosti, važnu komponentu BRI-a koji povezuje Kinu sa Zapadnom Evropom od luke Pirej u Grčkoj i infrastrukturne mreže na Balkanu, preko Sjeverne Makedonije i Srbije do Mađarske. Kineska državna kompanija China Overseas Shipping Group Cp. (COSCO) ima većinski paket dionica (67 posto) u Luci Pirej i ona je postala glavna ulazna tačka za kinesku robu u Evropi, skraćujući uobičajeno vrijeme isporuke za sedam dana. Kineska roba putuje morem u Pirej, a vozom se prevozi kroz Srbiju i Sjevernu Makedoniju u Mađarsku i Češku. COSCO je 2019. godine kupio i većinski udio od 60 posto grčke željezničke kompanije Piraeus Europe - Asia Railway Logistics (PEARL) i manjinski udio u željezničkom terminalu u Budimpešti u Mađarskoj. Kineska državna preduzeća imaju manjinski udio u luci Solun u Grčkoj.

Kineska dugoročna strategija na Balkanu vidi Srbiju kao strateško evropsko transportno čvorište. Sa 61 projektom vrijednim više od 21 milijarde dolara, od kojih je najznačajniji dogradnja pruge Beograd-Budimpešta. Na Zapadnom Balkanu, jedan od najvećih projekata je brza pruga Beograd-Budimpešta, dogovorena na Samitu „16+1” u Rigi 2016. godine, finansirana 85 posto od strane China Exim Bank (2,5 milijardi USD) i implementacija od strane China Railway and Construction Corporation. Za dvije deonice autoputa Beograd-Budimpešta Srbija je već pozajmila 1,5 milijardi dolara. Još jedan važan kineski transportni projekat u Srbiji uključuje modernizaciju 204 kilometra željezničke pruge između Beograda i Niša, kao dijela evropskog koridora X koji povezuje Salcburg u Austriji sa lukom Solun u Grčkoj. Procjenjuje se da će projekat koštati više od dvije milijarde eura, a razmatra se da će ga implementirati China Road and Bridge Corporation (CRBC). Jedini završen infrastrukturni projekat u Srbiji je Pupin most, prva kineska velika infrastrukturna investicija u Evropi, koju su otvorili premijer NR Kine Li Kećijang i predsednik Srbije Aleksandar Vučić u decembru 2014. godine, a realizovala je China Road and Bridge Corporation (CRBC).

Sjeverna Makedonija je, također, važna zemlja u okviru BRI. Vlada Sjeverne Makedonije je 2013. godine pozajmila više od 800 miliona dolara od kineske Exim banke za izgradnju dva autoputa. Miladinovci-Štip je završen u augustu 2020. godine, a autoput Kičevo-Ohrid (sastavni dio evropskog koridora VIII) tek treba  bitie završen, dok su troškovi izgradnje porasli i mogli bi u konačnici iznositi 1,2 milijarde dolara (ako se uračunaju otplate kamata), a ovaj projekt je implementirala Sinohydro Corporation. Oba projekta su obilježena optužbama za korupciju.

U Crnoj Gori, autoput Bar-Boljare je najveći kineski projekat koji povezuje luku Bar na Jadranskom moru sa Srbijom, a finansira ga kineska Exim banka sa skoro milijardu dolara (samo za prvu dionicu autoputa, što ga čini jednim od najskupljih autoputeva po kilometru u svijetu gdje je cijena 20 miliona dolara za kilometar), a gradi ga China Road and Bridge Corporation (RBC). Ovaj finansijski neodrživi projekat signalizira kineski interes za luku Bar. Sa završenih samo 41 od 165 kilometara koliko je predviđeno, „puta ka nigdje“ je pokrenuo pitanja o finansijskoj izvodljivosti projekta i neodrživom dugu koji je sa njim povezan, što je dovelo do povećanja državnog duga Crne Gore na 103 posto ekonomske proizvodnje. Prema procjenama crnogorske Vlade, ostatak autoputa koštat će dodatnih dvije milijarde dolara.

Kineske kompanije su, također, bile uključene u modernizaciju željezničke mreže u Crnoj Gori. China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC) završila je 2017. godine rekonstrukciju 10-kilometarskog segmenta željezničke pruge Kolašin-Kos za osam miliona dolara. Za Peking je to bio veoma važan projekat, jer je predstavljao prvi željeznički projekat u Evropi realiziran od strane kineske kompanije sredstvima iz EU.

U Bosni i Hercegovini kineske građevinske kompanije učestvuju u izgradnji 12 kilometara duge dionice autoputa Počitelj–Zvirovići, čija je vrijednost 75 miliona dolara (66 miliona eura), koju finansira Evropska investiciona banka.

U Albaniji, China Everbright, kompanija koju podržava kineska država, kupila je sve dionice za vođenje međunarodnog aerodroma Tirana od AviAlliance GmbH (njemačko-američka investicija) za 90 miliona dolara, tada jedinog aerodroma u zemlji. Ovo je bila velika kineska investicija u aerodromsku infrastrukturu u zemlji NATO-a. Samo četiri godine nakon toga, pod nejasnim okolnostima, kineska kompanija je u potpunosti prodala koncesiju lokalnoj kompaniju u transakciji čija je vrijednost bila oko 80 miliona dolara (71 milion eura).

Ulaganje u infrastrukturu je javno dobro koje bi moglo podstaknuti održivi ekonomski razvoj, ali pozitivni razvojni efekti zavise od praktičnih detalja implementacije ovih projekata i kapaciteta institucija zemalja domaćina. Uzimajući u obzir ogromne infrastrukturne deficite na Zapadnom Balkanu, kineska državna preduzeća mogu lako nadmašiti zapadne kompanije svojim netransparentnim načinom poslovanja sa etabliranim političkim elitama, što je omogućeno visokim nivoom korupcije na Zapadnom Balkanu, koristeći prednosti postojećih problema nedostatka transparentnosti u regionu. Kineska državna preduzeća koja se bave infrastrukturom stekla su iskustvo u drugim zemljama u razvoju i imaju prednosti nudeći niže cijene, što je direktan rezultat podrške države, jer je Kina zainteresirana za izvoz svojih viškovaa industrijskih kapaciteta kada je u pitanju izgradnja, čelik i cement.

 

Kineski interesi u energetici i rudarstvu

 

Drugi važan stub kineske politike ekspanzije tiče se osiguranja sadašnje i buduće potražnje za robom, uglavnom ulaganjem u zemlje bogate prirodnim resursima kao što su čelik, bakar i nafta. Balkanski energetski sektor je veoma atraktivan za kineska državna preduzeća, budući da velike zapadne kompanije nisu spremne na rizična ulaganja. Albanija, Crna Gora i Bosna i Hercegovina su atraktivne po svojim hidroenergetskim kapacitetima, a Sjeverna Makedonija, Srbija i Hrvatska po svojim vjetroenergetskim potencijalima. Kineske investicije u ovim oblastima uglavnom su usmjerene na akvizicije i privatizaciju.

U 2016. godini kineska državna kompanija Hesteel Group preuzela je smederevsku čeličanu za 55 miliona dolara, bivšu američku investiciju koja je 2012. prodata Vladi Srbije za simboličnu vrijednost od jednog dolara. Kompanija se obavezala da će zadržati 5000 radnika. HBIS Grupa Srbija je postala najveći srbijanski izvoznik. Još jedna važna investicija u rudarsku industriju Srbije je Zijn Mining Group koja drži kontrolnu većinu u Fabrici bakra RTB Bor, za investiciju procijenjenu više od milijardu dolara, uključujući planove proširenja. Shandong Linglong je glavna kompanija uključena u velike greenfield SDI u regionu, sa fabrikom guma u Zrenjaninu, ulaganje od oko 900 miliona dolara.

China Machinery Engineering Corporation (CMEC) gradi treći blok od 350 MW u termoelektrani na ugalj Kostolac (istočno od Beograda) uz kredit Exim banke od 600 miliona dolara, kao i proširenje površinskog rudnika lignita Drmno u kostolačkom basenu. Kako Srbija 70 posto svoje električne energije dobija iz lignita, izražena je zabrinutost da kineska ulaganja u elektrane i rudnike uglja odlažu dekarbonizaciju i ometaju napredak Srbije u procesu isključivanja proizvodnje energije od fosilnih goriva, potkopavajući njeno obećanje da će se boriti protiv klimatskih promjena, jer ove investicije krše zakone EU o zaštiti životne sredine u regionu. Zabrinutost u vezi sa zagađenjem životne sredine izazvala je proteste, uprkos činjenici da su to značajne investicije za srpsku privredu i da su doprinijele povećanju lokalnog zapošljavanja.

 

U Bosni i Hercegovini kineski interesi su se fokusirali na dva velika energetska projekta, termoelektranu Stanari (2013. za 400 miliona dolara finansirala je Kineska razvojna banka) i termoelektranu Tuzla (2017. godine sa prvim kreditom od 800 miliona dolara od Exim Banke, a projekat je trebala realizirati China Gezhouba Group, dio China Energy Engineering Corporation), što za ovu malu zemlju akumulira  dug viši od 1,2 milijarde dolara (13 posto vanjskog duga BiH) i postaje primjer sukoba između kineskih investicija i standarda o zaštiti okoliša EU.  Zapravo, četiri godine nakon odobrenja javne garancije za plan izgradnje Bloka 7 TE Tuzla, Vijeće državne pomoći Bosne i Hercegovine poništilo je odobrenje zajma, odluku kojom se rješava prekršajni postupak pokrenut od strane Sekreterijata  Energetske zajednice 2019. godine, s obzirom na “negativan uticaj na interese svih građana u Bosni i Hercegovini, jer zagađenje zraka uzrokuje ozbiljne štete ljudskom zdravlju i okolišu. Preliminarni ugovori su potpisani i za više drugih termoelektrana, ali je malo njih implementirano , takav je Ugljevik III koji je navodno finansiran sa 782 miliona dolara kredita Kineske razvojne banke (CDB), ali nije realiziran.

Vlada Republike Srpske (jedan od dva politička entiteta koja čine BiH) je 2020. godine potpisala sporazum sa China Gezhouba Group o investiciji od 216 miliona dolara za [C1] za izgradnju hidroelektrane Dabar na jugu zemlje. Najavljena je još jedna investicija kompanije China Electric i poljsko-kineske firme Sunningwell International za izgradnju termoelektrane Ugljevik 3.

U Albaniji, kineski Geo-Jade Petroleum, kinesko privatno preduzeće koje je ušlo u naftni biznis 2013. godine, posjeduje koncesiju za vađenje nafte na naftnom polju Patos-Marinza (od 2016.), najvećem polju u zemlji koje proizvodi 95 posto albanske sirove nafte i čini 11 posto njenog izvoza. Ovo je ujedno i jedno od najvećih naftnih polja na kopnu u kontinentalnoj Evropi. Kompanija, također,  poseduje polja Kucova i Blok F. Cijena koncesije bila je oko 442 miliona dolara, ali je kupljena od kanadske kompanije Bankers Petroleum. Kao rezultat toga, ovo se u podacima ne pojavljuje kao kineska investicija u Albaniji, a naziv kompanije nije promijenjen od strane kineskih vlasnika, tako da je sve završeno ispod radara. Prema Bankers Petroleumu, ovo je najveći strani investitor, najveći poreski obveznik i jedan od najvećih poslodavaca u Albaniji, ali je nedavno objavljeno da kompanija uzrokuje štetu po okoliš zbog čega je kažnjena je od albanskih državnih organa.

Još jedna kineska investicija u albanski rudarski sektor odnosi se na bakar, jer je 2014. Jiangxi Copper Corporation, najveći proizvođač bakra, koji proizvodi i distribuira bakarne proizvode u Kin kupio 50 posto udjela (po cijeni od 65 miliona

dolara) turske rudarske kompanije koja posluje u Albaniji, u vlasništvu turskog “Ekin Maden”,  u partnerstvu sa Beralb Sh.A.S[C2]. Tursko-kinesko zajedničko preduzeće je vodeća kompanija za istraživanje i preradu bakra i ima koncesiju do 2043. za nekoliko rudnika i fabrika bakra u Albaniji.